Thủ phủ dệt may Trung Quốc tê liệt, công nhân phải ‘nghỉ lễ’ vì không có đơn hàng, lao động đứng trước nguy cơ thất nghiệp

Không giống như những ngày thường tiếng máy dệt vang vọng khắp nơi, thời gian gần đây, Công ty dệt may Trần Chu yên tĩnh đến lạ thường, chỉ có 2 nhân viên trong bộ áo nâu đang quét sân và san phẳng đất gần cổng nhà máy.

Công nhân được "nghỉ lễ" cả tháng vì không có đơn đặt hàng

60 máy móc sản xuất vải cotton đã không hoạt động trong 3 ngày kể từ khi công ty cho nhân viên "về nhà nghỉ lễ một tháng", theo một thông báo của công ty gần 2 tuần trước đó. 

Thông báo cũng giải thích rằng "kì nghỉ" có thể được kéo dài hơn nữa.

Công ty Trần Chu cho nhân viên "nghỉ lễ" 4 ngày vì không có đơn hàng. (Ảnh: SCMP).

Theo South China Morning Post, đặc điểm ngành dệt may Trung Quốc là có tính phân kì. Nửa đầu năm tập trung cho xuất khẩu, nửa cuối năm hướng về thị trường nội địa. Nhưng kể từ đầu tháng 6, công ty Trần Chu ở Tô Châu đã không nhận được một đơn đặt hàng nào. Vải dệt nằm trong danh sách hàng hóa Trung Quốc đã bị áp dụng mức thuế mức thuế 25% kể từ tháng 5 và 10% kể từ tháng 9.

Thông báo của công ty giải thích: "Công nghiệp dệt may đang đối mặt với một tình huống chưa từng có. Việc sản xuất và vận hành của chúng tôi đã trở nên khó khăn. Đối với các đơn đặt hàng trong tương lai, nó phụ thuộc vào việc Hoa Kỳ có thành thật trong việc tham gia vào các cuộc đàm phán công bằng hay không. Chúng tôi cần phải chia 15% chi phí từ mức thuế bổ sung cho phía khách hàng của mình, nhưng sẽ mất một thời gian để đàm phán về điều đó".

Do tình hình kinh doanh xấu đi, Công ty dệt Rongshengda (công ty có nhà máy cạnh Trần Chu) đã cho phép công nhân "nghỉ lễ" 4 ngày và trả lương 2,9 USD/ngày. Theo một nhân viên bảo vệ, công ty chỉ cho phép nghỉ ngắn ngày vì lo ngại công nhân tìm việc ở nơi khác.

Tuy nhiên, hiện tại các công ty như Rongshengda có lẽ không cần lo lắng về nguy cơ bị mất lao động, do nhu cầu lao động toàn ngành đã giảm sút. 

Cô Dương, một công nhân đến từ tỉnh Hồ Nam, tiết lộ công việc giám sát nhà máy sợi có thể đem về cho cô 1.163 USD/tháng. Đổi lại, Dương sẽ phải làm việc tối thiểu 12 giờ/ngày và 7 ngày/tuần.

Cô cho biết: "Trên nhóm chat gồm 300-400 công nhân từ vùng khác đến đây, từng có rất nhiều bài đăng tuyển dụng. Nhưng năm nay không còn nữa. Đây có lẽ không phải thời điểm tốt để kinh doanh dệt may, tôi đoán vậy".

Công nhân dệt may Trung Quốc đang đứng trước nguy cơ thất nghiệp. (Ảnh: Apparel Resources).

Tổn thương do thuế của Hoa Kỳ ảnh hưởng cả các công ty lớn và nhỏ tại Trung Quốc. Vào tháng 5, chỉ số Shengze 50 giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 3/2017. Chỉ số này theo dõi hiệu suất tài chính của 50 công ty dệt hàng đầu tại Thịnh Trạch, khu vực sản xuất lớn ở Ngô Giang.

770 nhà xuất khẩu dệt may tại Trung Quốc bị ảnh hưởng

Theo South China Morning Post, năm ngoái, xuất khẩu dệt may của Trung Quốc đã tăng 8,12% so năm trước, lên mức 119 tỉ USD, một phần do các công ty Trung Quốc đang chạy đua với thời gian để xuất khẩu sang Hoa Kỳ trước khi tăng thuế. Nhưng trong 5 tháng đầu năm 2019, tăng trưởng xuất khẩu dệt may đã giảm xuống còn 1,5%, ở mức 48 triệu USD.

Tô Châu là một thành phổ có tình hình sản xuất thịnh vượng với sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu, thủ phủ dệt may của Trung Quốc. Đến nay, thủ phủ này ngày càng yên ắng. Trong 4 tháng đầu năm, xuất khẩu của Ngô Giang, quận lớn nhất của Tô Châu, đã giảm 7,6% so với năm, xuống 4,76 tỉ USD. Tương ứng, mức nguyên liệu nhập khẩu cũng giảm 23,7% xuống còn 1,75 tỉ USD.

Tổng kim ngạch thương mại của Ngô Giang với Mỹ, thị trường nước ngoài lớn nhất, đã giảm 12% trong 4 tháng đầu năm 2019. Theo chính quyền địa phương, cuộc chiến thương mại đã ảnh hưởng đến ít nhất 770 nhà xuất khẩu ở Ngô Giang, trong đó có 541 sản phẩm nằm trong danh sách thuế quan.

Thủ phủ dệt may Tô Châu đang yên ắng lạ thường kể từ khi thương chiến Mỹ - Trung leo thang. (Ảnh: SMCP).

Các đơn đặt hàng giảm mạnh từ Mỹ cũng đã làm giảm giá nguyên liệu thô cần thiết cho sản xuất dệt may, đặc biệt là sợi. Giá của FDY150D, một loại sợi siêu mỏng thường được sử dụng, đã giảm từ gần 8.900 nhân dân tệ (1.294 USD)/tấn xuống còn 8.050 nhân dân tệ/tấn trong tháng 5, tức giảm gần 10%.

Tình trạng cung vượt quá cầu trong ngành dệt may bắt đầu trên thị trường Trung Quốc. Một phần nguyên nhân đến từ chiến tranh thương mại, nhưng chủ yếu do các công ty mở rộng cơ sở sản xuất ra bên ngoài Tô Châu, để tránh các quy định của chính quyền địa phương liên quan đến kiểm tra môi trường trong 2 năm qua.

Ngoài ra, việc chi phí lao động đã tăng mạnh trong những năm gần đây, cao hơn so với Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác đang trở thành một bất lợi ngày càng tăng đối với các nhà sản xuất có trụ sở tại Trung Quốc.