Cuối tháng 1 vừa qua, Phó Thủ tướng đã có văn bản chỉ đạo về kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai năm 2024 và khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, tài liệu chuẩn bị kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XV (dự kiến khai mạc vào ngày 20/5).
Trong đó, Bộ Tài nguyên và Môi trường được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cùng các bộ, ngành liên quan xây dựng đề án thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác để Chính phủ trình Quốc hội.
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo các đơn vị hoàn thành nghiên cứu dự thảo đề án và hoàn tất chuẩn bị các hồ sơ (bao gồm dự thảo tờ trình, dự thảo nghị quyết, dự thảo đề án thí điểm).
Trong thời gian tới, Bộ sẽ tiến hành: (1) Lấy ý kiến các Bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia và đối tượng chịu sự tác động; (2) tổng hợp ý kiến góp ý và xây dựng báo cáo tiếp thu, giải trình; (3) gửi dự thảo nghị quyết để Bộ Tư pháp thẩm định theo quy định.
Báo cáo của Bộ Tài nguyên và môi trường cho biết dự thảo nghị quyết đề án thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất đối với đất khác đã được xây dựng có hai nội dung chính.
Thứ nhất, chính sách cho phép doanh nghiệp kinh doanh bất động sản nhận chuyển nhượng quyền sử dụng các loại đất theo quy định tại Điều 9 của Luật Đất đai 2024 (quy định phân loại đất, bao gồm nhóm đất nông nghiệp, nhóm đất phi nông nghiệp, nhóm đất chưa sử dụng) đủ điều kiện được chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại.
Thứ hai, chính sách cho phép doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đang có quyền sử dụng đất được thực hiện dự án nhà ở thương mại đối với các loại đất khác không phải là đất ở theo quy định tại Điều 9 của Luật Đất đai 2024.
Loại đất được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại bao gồm các loại đất theo quy định tại Điều 9 của Luật Đất đai năm 2024 đủ điều kiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Nhà đầu tư có các loại đất quy định tại Điều 9 của Luật Đất đai năm 2024.
Điều kiện thực hiện phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương. Đồng thời, chủ đầu tư phải đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 122 của Luật Đất đai năm 2024 (quy định điều kiện giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất). Thời gian thực hiện trong vòng 5 năm từ ngày 1/1/2025 đến ngày 1/1/2030.
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, thời gian còn lại để hoàn thành dự thảo nghị quyết rất ít và các cơ sở pháp lý liên quan chưa được ban hành cụ thể. Do đó, Bộ kiến nghị Phó Thủ tướng xem xét chỉ đạo Bộ Tư pháp báo cáo cấp có thẩm quyền: Bổ sung tên nghị quyết thí điểm vào nghị quyết của Quốc hội về Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025; điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024; hướng dẫn Bộ Tài nguyên và Môi trường hoàn thiện hồ sơ trình dự thảo nghị quyết thí điểm theo quy định; báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho áp dụng quy trình rút gọn để đảm bảo thời hạn theo chỉ đạo.
Đồng thời, các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và các Hiệp hội bất động sản phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường triển khai thực hiện xây dựng hồ sơ trình ban hành nghị quyết thí điểm và tổ chức thực hiện.
Điều 122 Luật Đất đai 2024 quy định điều kiện giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất:
1. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền chỉ được quyết định giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang mục đích khác sau khi có Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và đáp ứng các căn cứ quy định tại Điều 116 của Luật này, trừ trường hợp sử dụng đất thực hiện dự án thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, Luật Dầu khí; Hội đồng nhân dân cấp tỉnh chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư công, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang mục đích khác phải tuân theo tiêu chí, điều kiện do Chính phủ quy định.
2. Người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Ký quỹ hoặc các hình thức bảo đảm khác theo quy định của pháp luật về đầu tư;
b) Có năng lực tài chính để bảo đảm việc sử dụng đất theo tiến độ của dự án đầu tư và điều kiện khác theo quy định của pháp luật có liên quan;
c) Không vi phạm quy định của pháp luật về đất đai hoặc có vi phạm quy định của pháp luật về đất đai nhưng đã chấp hành xong quyết định, bản án đã có hiệu lực pháp luật của cơ quan có thẩm quyền tại thời điểm đề nghị giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. Việc xác định người sử dụng đất vi phạm quy định của pháp luật về đất đai áp dụng đối với tất cả các thửa đất đang sử dụng trên địa bàn cả nước.
3. Việc cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
a) Các điều kiện quy định tại khoản 2 Điều này;
b) Người được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất có quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác;
c) Phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương và không thuộc trường hợp Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng quy định tại Điều 78 và Điều 79 của Luật này;
d) Có văn bản chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về đầu tư.