Cáp ngầm Internet dưới biển là chiến trường mới giữa đối đầu Mỹ-Trung

Trong khi Mỹ đang tăng áp lực lên các đồng minh để loại bỏ thiết bị do các công ty viễn thông Trung Quốc như Huawei và ZTE chế tạo trong các hệ thống 5G của họ, các công ty Trung Quốc đã có được chỗ đứng trong cơ sở hạ tầng truyền thông quan trọng nhất thế giới - cáp Internet dưới biển.

Theo South China Morning Post, hầu như tất cả thông tin liên lạc dữ liệu toàn cầu đi qua các dây cáp dưới đại dương, chỉ 1% di chuyển bằng vệ tinh. Các công ty Trung Quốc đã âm thầm làm xói mòn sự thống trị của Mỹ, châu Âu và Nhật Bản trên hệ thống nền tảng này của Internet - thị trường cáp dưới biển.

Giờ đây, họ đặt mục tiêu kết nối một trong những khu vực xa xôi nhất trên toàn cầu, các quốc đảo Thái Bình Dương.

Cáp ngầm Internet dưới đáy biển là chiến trường mới trong cuộc đối đầu công nghệ Mỹ - Trung. Ảnh: Reuters.

Trong số 378 cáp biển đang hoạt động trên toàn thế giới, chỉ 23 cáp thuộc Thái Bình Dương nhưng phần nhiều trong số các dây cáp này chạy qua các quốc đảo Thái Bình Dương trên đường đi giữa các trung tâm ở Los Angeles, Tokyo và Singapore.

Bất chấp khối lượng dữ liệu chảy dưới Thái Bình Dương, chỉ nửa triệu trong số 11 triệu người sống ở các quốc đảo Thái Bình Dương và Papua New Guinea, tức chưa đến 5%, có quyền truy cập vào kết nối Internet có dây và chỉ 1,5 triệu đến điện thoại di động kết nối, theo Ủy ban Kinh tế và Xã hội Liên Hợp Quốc về Châu Á Thái Bình Dương (UNESCAP), so với 53% người dân ở Thái Lan và 60% ở Philippines.

Hơn 4 tỷ USD cáp sẽ được đưa vào sử dụng vào năm 2021, tiếp tục xu hướng trong đó 2 tỷ USD cáp được hòa mạng mỗi năm kể từ năm 2016. Sáu trong số các cáp này sẽ kết nối với các quốc đảo Thái Bình Dương.

Việc thúc đẩy kết nối các quốc đảo Thái Bình Dương với thế hệ cơ sở hạ tầng Internet mới nhất đã nhận được sự xem xét kỹ lưỡng từ Mỹ và các đồng minh như Australia về sự tham gia của các công ty công nghệ Trung Quốc.

Lo ngại an ninh

Trong khi Mỹ ngăn chặn Huawei cung cấp thiết bị cho mạng 5G của các đồng minh, các chuyên gia cho rằng các công ty công nghệ Trung Quốc có thể cạnh tranh sự thống trị lâu dài của Mỹ, EU và Nhật Bản đối với lưu lượng dữ liệu toàn cầu thông qua đầu tư vào cáp ngầm.

Những gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc như Huawei có các bộ phận dành cho kết nối dưới biển. Họ đã đặt hàng nghìn km cáp và các công ty viễn thông nhà nước Trung Quốc như China Unicom có quyền truy cập vào nhiều tuyến cáp xuyên Thái Bình Dương hiện có.

Một cáp ngầm điện và cáp quang. (Ảnh: SCMP).

Ủy ban do Bộ Tư pháp Mỹ dẫn đầu đã hoãn một dự án cáp xuyên Thái Bình Dương gần như hoàn chỉnh do lo ngại về nhà đầu tư Trung Quốc, Tập đoàn Truyền thông & Viễn thông Dr Peng có trụ sở tại Bắc Kinh.

Dự án Mạng cáp quang Thái Bình Dương có thể là mạng lưới cáp đầu tiên bị ủy ban từ chối vì lý do an ninh quốc gia dù được hỗ trợ bởi gã khổng lồ công nghệ Mỹ Google và Facebook, tạo tiền lệ cho lập trường cứng rắn hơn của Mỹ về sự tham gia của Trung Quốc vào cáp ngầm.

Những lo ngại tương tự đã khiến một tuyến cáp được Huawei hỗ trợ nối Vanuatu với Papua New Guinea bị ngừng hoạt động vào năm ngoái sau khi Australia nhảy vào tài trợ cho cáp riêng của mình.

Quốc đảo cô lập

Trong nhiều năm, khi Nhật Bản, Hong Kong và Singapore trở thành trung tâm lưu lượng dữ liệu Internet tốc độ cao toàn cầu, các dây cáp xuyên qua đáy biển đi qua ngay ngoài khơi các quốc đảo Thái Bình Dương trên đường giữa các trung tâm ở hai bên đại dương.

Tuy nhiên, Quần đảo Thái Bình Dương vẫn là một trong những khu vực bị mất kết nối nhất trên thế giới, nơi phần lớn dân số không có quyền truy cập mạng Internet.

Trong năm năm qua, các tổ chức quốc tế như UNESCAP, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Ngân hàng Thế giới đã thúc đẩy kết nối tốt hơn trong khu vực.

Bản đồ các quốc đảo Thái Bình Dương và lãnh thổ Mỹ. Đồ họa: SCMP.

Chương trình kết nối khu vực Thái Bình Dương của Ngân hàng Thế giới đã đầu tư hơn 90 triệu USD vào cơ sở hạ tầng băng thông rộng cho Fiji, Liên bang Micronesia, Kiribati, Quần đảo Marshall, Palau, Samoa và Tuvalu nhưng không mang lại hiệu quả kinh doanh.

"Cáp phải đi hàng nghìn km chỉ để kết nối dân số nhỏ so với các siêu đô thị của châu Á. Ngay cả khi mọi thứ chúng tôi làm kết nối được Internet, khả năng Thái Bình Dương trở nên hẻo lánh hơn thậm chí còn tăng lên", Tiziana Bonapace, Giám đốc bộ phận công nghệ thông tin và giảm thiểu rủi ro thiên tai của UNESCAP, cho biết.

Ngay cả các quốc gia được kết nối cũng có cơ sở hạ tầng lung lay. Vào tháng 1, Tonga đã trải qua sự cố mất Internet hoàn toàn trong hai tuần sau khi làm hỏng cáp đơn kết nối.

Cơ hội mới

Tại Papua New Guinea, nơi Internet di động hiện chiếm chưa đến một phần ba dân số, hợp tác giữa công ty viễn thông địa phương GoPNG và Ngân hàng Xuất nhập khẩu Trung Quốc đã tài trợ cho hệ thống cáp Kumul Nội địa mới do Huawei xây dựng, được đưa vào hoạt động trong năm nay.

Hệ thống Southern Cross Next, thuộc sở hữu của Spark, Verizon, Singtel Optus và Telstra - cùng nhóm cổ đông vận hành bộ cáp đôi 30.500km khổng lồ kết nối Mỹ với Australia và New Zealand được gọi là Southern Cross - dự kiến hòa mạng vào năm 2022 và sẽ kết nối trực tiếp với Fiji, Samoa, Kiribati và Tokelau.

Một sợi cáp quang dưới biển. Ảnh: AFP.

Công ty viễn thông Trung Quốc China Unicom tính các cáp Southern Cross hiện có trong hạ tầng mạng của mình - nghĩa là nó có khả năng truy cập vào cáp thông qua hợp đồng cho thuê với một trong những công ty viễn thông khác sử dụng cáp, theo Viện nghiên cứu Chính sách Chiến lược Australia (ASPI).

China Unicom và China Telecom cũng liệt kê Hệ thống Cổng Cáp Á Mỹ vào hạ tầng mạng của họ, theo ASPI. Cáp 20.000 km được đưa hòa mạng vào năm 2009, kết nối Mỹ, đảo Guam, Hong Kong, Brunei, Philippines, Singapore, Malaysia, Việt Nam và Thái Lan.

Nó được sở hữu bởi một tập đoàn của các hãng bao gồm AT&T, Telekom Malaysia, Telstra và Spark.

Theo chuyên gia, mặc dù có những thách thức trước mắt về khả năng truy cập băng thông rộng và khả năng chi trả, kết nối gia tăng đã bắt đầu mang đến những cơ hội mới cho Thái Bình Dương.

Các quốc gia kết nối trực tiếp với cáp khổng lồ thế hệ tiếp theo - Samoa, Kiribati và Tokelau - được dự đoán có thể hoạt động như các điểm kết nối cho cáp nội Thái Bình Dương.

Ngoài ra còn có nỗ lực định hình điểm trao đổi ở Thái Bình Dương để dữ liệu internet không còn phải di chuyển đến một trung tâm ở Tokyo hoặc Los Angeles và quay lại các quốc gia Thái Bình Dương khi xử lý. Điều này có thể làm giảm chi phí dịch vụ internet băng thông rộng cho người tiêu dùng ở Thái Bình Dương.

Có lẽ kết quả hiệu quả nhất có thể là các quốc gia Thái Bình Dương cắt dây cáp và nhận internet bằng vệ tinh.

Ngân hàng Phát triển Châu Á đã đồng ý cung cấp khoản vay 50 triệu USD cho Vệ tinh Quốc tế Băng thông rộng Kacific của Singapore để cung cấp cho hai tỷ người trên khắp khu vực châu Á-Thái Bình Dương internet từ vệ tinh giá cả phải chăng.

Dự án sẽ được SpaceX đưa vào quỹ đạo vào tuần tới và dự kiến bắt đầu cung cấp dịch vụ vào đầu năm 2020.