Coi chừng bẫy đa cấp trên mạng xã hội với quảng cáo thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi tháng

Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương), có hiện tượng một số công ty kinh doanh theo phương thức đa cấp tuyển dụng nhân viên, tập trung chủ yếu vào sinh viên hoặc người đang kiếm việc làm.

Tuy nhiên, phương thức tuyển dụng của các công ty này có nhiều biểu hiện trái pháp luật và thường được thực hiện theo một "chiêu thức" chung.

Cụ thể, các doanh nghiệp này đăng quảng cáo trên website tuyển dụng, mạng xã hội như Zalo, Facebook… với lời chào mời hấp dẫn về thu nhập, dễ đáp ứng như "lương 10 triệu/tháng không cần kinh nghiệm và bằng đại học, thời gian làm việc linh động", "làm ca 4 tiếng/ngày, thu nhập 6 triệu/tháng chưa kể hoa hồng"...

Thậm chí, có cả những công ty đưa ra lời mời hấp dẫn như làm giàu chỉ với 25 USD, khiến cho nhiều người tin và tham gia vào rồi mắc bẫy.

Khi ứng viên nộp hồ sơ xin việc, nhân viên tuyển dụng sẽ vẽ một tương lai tươi sáng với thu nhập hàng trăm triệu đồng/tháng cùng những chuyến du lịch, đào tạo ở nước ngoài… để gây sự ham thích, muốn tham gia. 

Sau đó, bằng nhiều biện pháp, kể cả dụ dỗ và ép buộc, nhân viên tuyển dụng yêu cầu người xin việc nộp các khoản tiền rất lớn, với nhiều lí do như phí đào tạo kĩ năng bán hàng, mua tài liệu kinh doanh, hoặc mua gói sản phẩm ban đầu để đầu tư hay "gia nhập" doanh nghiệp.

Khi đã nộp tiền, người được tuyển dụng có thể nhận một khoản hoa hồng nhỏ, để khuyến khích họ tuyển thêm người khác, hoặc chính họ tiếp tục nộp thêm tiền, có vị trí kinh doanh với mức hoa hồng cao hơn. 

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho biết thực chất công việc này chỉ là tuyển được thêm người, bán hàng hóa với mức giá cao vô lí, hoặc nộp thêm nhiều tiền nữa lên cấp bậc. Nếu không, người trúng tuyển cũng không nhận thêm được bất kì khoản thu nhập nào. 

"Trường hợp muốn khiếu nại về các khoản phí đã nộp, nạn nhân thường không có các chứng từ giao dịch với doanh nghiệp, các biên lai hay phiếu thu nộp tiền đều không có dấu của doanh nghiệp", Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cảnh báo.

Làm gì để không vướng bẫy đa cấp?

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng khuyến cáo người dân cần kiểm tra doanh nghiệp đang tuyển dụng có được cấp giấy chứng nhận kinh doanh theo phương thức đa cấp hay không, để hạn chế thiệt hại không đáng có.

Hiện chỉ có 22 doanh nghiệp bán hàng đa cấp đang hoạt động theo quy định của Nghị định 40, và danh sách này luôn được cập nhật trên website của Cục Cạnh tranh.

Đối với doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã được cấp giấy chứng nhận, Cục Cạnh tranh lưu ý người dân trong các giao dịch cần kí, lưu giữ hợp đồng bằng văn bản. Về mặt pháp lí, căn cứ để ghi nhận một cá nhân là người tham gia bán hàng đa cấp là việc giao kết hợp đồng tham gia với doanh nghiệp hợp pháp. 

Do vậy trong mọi trường hợp, người tham gia cần kí hợp đồng bằng văn bản, và phải lưu giữ một bản chính đã kí với doanh nghiệp bán hàng đa cấp, để có cơ sở yêu cầu đảm bảo các quyền và lợi ích chính đáng của mình.

Ngoài ra, trong quá trình hoạt động bán hàng đa cấp, người tham gia cần từ chối các giao dịch không đảm bảo những yếu tố rõ ràng. Ví dụ bị yêu cầu nộp tiền thanh toán cho doanh nghiệp, nhưng đối tượng nhận chuyển khoản lại là số tài khoản cá nhân, thường là người tuyến trên, nhân viên hoặc quản lí của doanh nghiệp.

Hoặc những trường hợp khác cũng cần lưu ý là nộp tiền mua hàng, nhưng không có hóa đơn đỏ, biên lai có dấu doanh nghiệp; hay phiếu thu, phiếu xuất kho cùng các giấy tờ giao dịch khác có thông tin về việc hàng đã mua không được trả lại, kể cả hàng hóa mua theo chương trình khuyến mại…

Người dân nếu phát hiện những dấu hiệu vi phạm pháp luật của doanh nghiệp kinh doanh đa cấp hoặc những biểu hiện nêu trên cần cung cấp thông tin, chứng cứ đến cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lí vi phạm.

Riêng với việc bẫy đa cấp làm giàu chỉ với 25 USD, người dùng cần cẩn trọng và từ chối tham gia vì nhiều vấn đề không rõ ràng khi lĩnh vực này vốn nhạy cảm và hiện chưa phù hợp với pháp luật Việt Nam.