Một số lưu ý khi tiêm vaccine COVID và vấn đề dinh dưỡng bạn cần biết

Những lưu ý khi tiêm vaccine COVID-19

Dưới đây là những lưu ý khi tiêm vaccine COVID mà bạn cần biết:

Lưu ý trước khi tiêm vaccine

Trước khi tiêm vaccine COVID, bạn cần lưu ý những điều sau:

- Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ cần thiết như: CMND/ hoặc thẻ bảo hiểm y tế, phiếu tiêm các vaccine khác, sổ khám bệnh, đơn thuốc,… sử dụng trong thời gian gần đây.

- Trong ngày tiêm chủng, cần khai báo y tế trước khi đến trung tâm, chuẩn bị khẩu trang, tuân thủ theo thông điệp 5K và ăn uống đầy đủ.

- Tải ứng dụng Sổ sức khỏe điện tử trên điện thoại thông minh và khai báo những thông tin cần thiết.

- Chủ động thông báo cho cán bộ y tế những thông tin liên quan đến sức khỏe cá nhân, tiền sử dị ứng hoặc phản vệ của bản thân với bất kỳ tác nhân nào.

- Nếu là lần tiêm thứ hai, bạn nên thông báo cho cán bộ y tế các phản ứng sau lần tiêm vaccine trước.

- Tình trạng nhiễm virus hoặc mắc COVID-19 (nếu có).

- Tình trạng mang thai hoặc cho con bú (nếu đối tượng là nữ và trong độ tuổi sinh đẻ).

- Thông tin liên quan đến vaccine phòng COVID-19 sắp được tiêm và lịch tiêm mũi tiếp theo.

- Cơ sở y tế và số điện thoại liên hệ trong trường hợp cần thiết.

Lưu ý sau khi tiêm vaccine

Sau khi tiêm vaccine, bạn cần lưu ý những điều sau:

- Nên ở lại điểm tiêm chủng khoảng 30 phút sau khi tiêm để các cán bộ y tế có thể theo dõi, phát hiện sớm và xử trí kịp thời nếu có các phản ứng xảy ra sau tiêm chủng.

- Khi về nhà, nên chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng ba tuần kể từ thời điểm tiêm vaccine.

- Một số dấu hiệu phổ biến sau tiêm khi tiêm vaccine phòng COVID-19 mà bạn có thể gặp như: đau tại chỗ tiêm, sốt, mệt mỏi, đau đầu, ớn lạnh, đau cơ, đau khớp, ngứa, sưng, đỏ, bồn chồn,… Đây đều là những phản ứng thông thường cho thấy cơ thể bạn đang tạo ra miễn dịch để phòng bệnh.

- Một số phản ứng sau tiêm nghiêm trọng hiếm gặp có thể xuất hiện trong một vài giờ hoặc một vài ngày sau khi tiêm vaccine COVID-19 như: tê môi/ lưỡi; phát ban; ngứa, tắc nghẽn, căng cứng ở họng; thở dốc, khó thở,…

Nếu có các dấu hiệu nghiêm trọng hoặc bất thường sau khi tiêm vắc xin, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được các bác sĩ theo dõi và xử lý kịp thời. 

Dinh dưỡng trước và sau khi tiêm vaccine COVID-19

Dưới đây là những loại thực phẩm bạn nên bổ sung cho cơ thể trước và sau khi tiêm vaccine COVID-19:

Dinh dưỡng trước khi tiêm vaccine

Trước khi tiêm vaccine, bạn cần đảm bảo có được thể trạng tốt nhất bằng cách bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Cụ thể:

- Bạn cần giữ cơ thể được đủ nước để giúp các tế bào loại bỏ độc tố. Theo Bộ Y tế (2021), mỗi ngày bạn nên duy trì đủ 2,5 - 3 lít nước, đặc biệt là các thời điểm như sau khi thức dậy buổi sáng, giữa sáng đến trưa, giờ ăn trưa đến giữa buổi chiều, buổi chiều đến giờ ăn tối.

- Vào mỗi bữa ăn, bạn nên ăn đầy đủ và đa dạng các loại thực phẩm, đủ các nhóm chất thịt, cá trứng sữa, các loại ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi.

- Nhất định bạn không được để bụng đói trước khi tiêm. Việc nhịn đói trước tiêm có thể gây chóng mặt, ngất xỉu, đặc biệt nếu bạn là người sợ kim tiêm.

- Không uống rượu, bia trước và sau tiêm, Rượu, bia có thể ức chế miễn dịch, gây mất nước, giảm khả năng chống nhiễm trùng, tăng nguy cơ biến chứng, gây khó khăn khi phân biệt phản ứng của rượu, bia và phản ứng của vaccine.

- Không uống nhiều thực phẩm chứa cafein (trà, cà phê, nước tăng lực...) trước khi tiêm. Caffeine làm tăng tần số tim, tăng huyết áp và rối loạn nhịp tim khi sử dụng quá nhiều. Điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả khám sàng lọc, chỉ định tiêm chủng.

- Không ăn nhiều chất béo bão hòa, thức ăn nhanh, đồ chiên, nướng, chứa nhiều chất béo bão hoà làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể, gây hại sức khỏe.

Dinh dưỡng sau khi tiêm vaccine

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh CDC Mỹ và Bộ Y tế Việt Nam cùng các chuyên gia dinh dưỡng, mọi người sau khi tiêm vaccine nên đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân đối và giàu năng lượng cho cơ thể. Bạn nên ăn đủ theo nhu cầu, đồng hợp phối hợp đa dạng nhiều loại thực phẩm và thay đổi linh hoạt theo khẩu vị. Dưới đây là một số gợi ý dành cho bạn:

Các loại thực phẩm có chứa protein động vật

Protein là thành phần quan trọng giúp xây dựng và sửa chữa các mô, tế bào. Một chế độ ăn giàu protein tự nhiên có thể giúp cơ thể bạn phục hồi nhanh hơn sau khi tiêm vaccine.

- Trứng: Trứng là nguồn cung cấp protein tự nhiên dồi dào, chứa các axit amin thiết yếu giúp tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Những người mắc bệnh tiểu đường vừa được tiêm vaccine COVID-19 cần phải bao gồm cả trứng trong chế độ ăn uống của mình.

- Cá: Cá có đặc tính chống viêm và cũng rất giàu chất béo omega-3 giúp tăng cường khả năng miễn dịch.

- Gà: Súp gà có đặc tính chống viêm. Ngoài ra, thịt gà rất thích hợp cho những người bị tiểu đường và cao huyết áp. Thịt gà là một nguồn thực phẩm giàu protein và có thể được tiêu thụ từ hai đến ba lần trong một tuần sau khi tiêm vaccine.

Các thực phẩm chứa vitamin và khoáng chất tự nhiên

Vitamin và chất khoáng có vai trò rất quan trọng trong việc tăng sức đề kháng và miễn dịch, nếu thiếu có thể khiến cơ thể bị suy yếu và không có hàng rào bảo vệ để chống lại các virus, vi khuẩn gây bệnh. Dưới đây là một số thực phẩm gợi ý:

- Vitamin nhóm A có nhiều trong các loại rau xanh có màu xanh đậm như rau ngót, rau dền; hoa quả màu vàng, đỏ như gấc, đu đủ, xoài; gan gà, gan lợn, gan bò,...

- Vitamin nhóm E có nhiều trong các loại thực phẩm nguồn gốc tự nhiên như đậu tương, giá đỗ, vừng lạc, mầm lúa mạch, dầu ô-liu và các loại rau có lá màu xanh đậm.

- Vitamin nhóm C có nhiều ở trong rau ngót, rau mùi tàu, rau dền, rau đay, rau mồng tơi, hành hoa,… và trong các loại hoa quả như bưởi, đu đủ, quýt, cam, chanh,…

- Vitamin nhóm D có nhiều trong gan cá, lòng đỏ trứng, cá, hải sản, sữa,...

- Vitamin nhóm B có nhiều trong cám gạo, ngũ cốc, các loại hạt đậu, mè, mầm lúa mì, tim, gan,...

- Sắt có nhiều trong mộc nhĩ, nấm hương, rau dền đỏ, đậu tương, tiết bò, bầu dục lợn, lòng đỏ trứng vịt, cua đồng,…

- Kẽm có trong các thức ăn giàu đạm như thịt, cá, tôm, sò, sữa, trứng, ngao, hàu,…

Đặc biệt, có một số thực phẩm tăng cường sức đề kháng được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng như sau:

- Nghệ: Chất curcumin trong củ nghệ có màu vàng rất tốt cho sức khỏe của chúng ta, giúp chống căng thẳng. 

- Tỏi: Tỏi rất giàu probiotics, có tác dụng kỳ diệu trong việc tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể và nuôi dưỡng các vi sinh vật có lợi trong đường ruột.

- Gừng: Có khả năng làm có thể làm giảm buồn nôn, giúp cơ thể nâng cao hệ miễn dịch.  

- Quả việt quất: Chứa nhiều chất tăng cường tế bào và Phyto flavonoid. Đây là loại thực phẩm rất giàu kali và vitamin C giúp thể tăng cường miễn dịch.