Nghệ sĩ Lê Bình: Nửa đời cho nghệ thuật, nửa đời cho nỗi đau

Nghệ sĩ Lê Bình dành 37 năm cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật những vai diễn giàu nhân văn, khắc sâu trong lòng khán giả hình ảnh người cha, người thầy, anh hai lúa cần mẫn, chất phác. 

Thế nhưng, sau khoảng trời nghệ thuật, Lê Bình mang nhiều u sầu, nghĩ suy khó bày tỏ.

Nửa đời người cho nghệ thuật và những vai diễn máu xương

Xuất thân trong một gia đình gốc miền Tây, quê cha tại Sa Đéc, từ nhỏ, Lê Bình mang dáng vóc và tính cách người dân Tây Nam Bộ. Hình ảnh ông thể hiện luôn mang tính trải nghiệm, miệt mài, xương gió của người con đất phương Nam.

Không tham gia lớp đào tạo diễn xuất và trường lớp nghệ thuật chuyên sâu, Lê Bình bén duyên với sân khấu kịch của phường, sau đó vào đội kịch của Nhà Văn hóa Thanh niên. Tuy nhiên, sự nghiệp của ông được lấy dấu mốc từ năm 1982, khi Lê Bình được mời về diễn tại Sân khấu kịch 5B và gắn bó kể từ đó.

Nghệ sĩ Lê Bình. Ảnh: internet

Sau thời gian gắn bó với sân khấu kịch, hình ảnh Lê Bình dần được khán giả yêu thích. Giữa những năm 80, ông tham gia bộ phim Dòng sông không quên do nghệ sĩ Lê Dân đạo diễn. Vai diễn ông chủ tiệm thuốc Bắc đánh dấu những thành công đầu tiên của Lê Bình với nghệ thuật thứ 7. Phim để lại cho ông ấn tượng sâu sắc về nghề diễn với mức cát xê không đủ nuôi thân.

Trong thời kì phim "mì ăn liền" nở rộ, Lê Bình không tham gia nhiều tác phẩm vì ngoại hình ít phù hợp. Thay vào đó, ông tham gia vai diễn trong series phim Cổ tích Việt Nam của đạo diễn Nguyễn Minh Trung. Hình ảnh cố nghệ sĩ gắn bó với nhiều thế hệ khán giả Việt Nam qua các bộ phim như Sự tích Dã Tràng, Mụ yêu tinh và bầy trẻ... 16 tác phẩm phim cổ trang ghi dấu tên tuổi Lê Bình cho dòng phim mang đậm văn hóa dân gian Việt Nam.

Đất Phương Nam là dấu mốc quan trọng trong sự nghiệp Lê Bình. Ông đảm nhiệm vai diễn anh Tư Tại trong phim, thể hiện hình ảnh người nông dân hiền lành, chất phác, thẳng thắn cùng nét tần tảo, lam lũ. Thời còn trẻ, Lê Bình được đánh giá điển trai, cao ráo với ngoại hình gầy. Khi có tuổi, khuôn mặt ông trở nên khắc khổ, chịu nhiều sóng gió cuộc đời. Có lẽ, với ngoại hình và nét tính cách chất phác, thẳng thắn, cố nghệ sĩ mang đến nghệ thuật thứ 7 một kiểu diễn xuất mới.

Nhiều năm hoạt động nghệ thuật, Lê Bình đảm nhiệm những vai diễn để đời như hình ảnh người cha "quốc dân" trong Cô gái xấu xí với nét tính cách nghiêm nghị, dăn đe con cái bởi triết lí, quan niệm sống.

Lê Bình được công chúng yêu mến qua những vai diễn gắn liền với hình ảnh người nông dân. Ảnh: internet

Không ít lần, cố nghệ sĩ lấy nước mắt khán giả bởi sự trầm tư, trải nghiệm của người đàn ông trung tuổi. Vai diễn ông Phát trong Có căn nhà nằm nghe nắng mưa đã mang đến cho Lê Bình những cảm xúc mới mẻ về nghệ thuật. Trong phim, ông thể hiện nội tâm phức tạp, luôn giấu kín niềm đau về cái chết của cậu con trai duy nhất, chuyển hóa cảm xúc liên tục, từ việc giận dữ, điên cuồng đi tìm nguyên nhân cái chết của con trai, ông thương xót, đồng cảm với người phụ nữ hàng xóm. Đằng sau hình ảnh khắc khổ của người cha tảo tần, cô đơn, Lê Bình khoác lên nhân vật một câu chuyện buồn đầy nuối tiếc.

Những năm cuối đời, Lê Bình ít tham gia đóng phim vì sức khỏe yếu. Tuy nhiên, ông vẫn xuất hiện khi cần, làm những điều đủ đầy để khán giá giữ niềm yêu thương trọn vẹn cho mình.

Nửa đời dành cho sân khấu kịch, phim truyền hình, điện ảnh, Lê Bình vẫn còn những dang dở cuối cùng với nghệ thuật trong giây phút hôn mê. Ông muốn hoàn thành cuốn hồi kí được ấp ủ trong 2 năm qua, viết nốt tập truyện ngắn Vui buồn cùng chú cháu tôi đã khởi động từ 5 - 6 năm nay. Và rồi, số tiền khán giả yêu thương, đồng nghiệp quý mến ủng hộ, ông xin gửi tặng cho Hội nghệ sĩ.

Nửa đời đau thương và những dằn vặt nội tâm

Lê Bình từng tâm sự: "Cuộc sống vốn dĩ còn nhiều cái đẹp lắm, chỉ khi nào mình đối diện với sự cùng cực, nó hiện ra cứ như một câu chuyện cổ tích vậy". Đời cố nghệ sĩ từng được bạn bè, đồng nghiệp gọi tên những u uất, đau thương. Nhưng chẳng khi nào, Lê Bình đem chuyện đời tư, nói về nỗi đau để nổi tiếng. Với ông, dằn vặt ấy cần được chôn sâu và giấu kín.

Tuổi thơ cố nghệ sĩ không mấy êm đẹp. Sinh ra trong thời chiến, Lê Bình bươn chải từ nhỏ, theo chân mẹ làm nhiều nghề. Bố ông đi buôn gạo ở nhiều tỉnh, mỗi lần lại bén duyên với một người phụ nữ. Sau năm 1975, Lê Bình hỏi bố mới biết ông có 6 bà vợ. Anh em khác mẹ của cố nghệ sĩ đông, nhưng ông chỉ biết 1, 2 người đang ở Pháp, chẳng có mấy liên hệ.

Nghệ sĩ Lê Bình thời trẻ. Ảnh: internet

Tuổi thơ mang nhiều nhọc nhằn, Lê Bình cố gắng lên Sài Gòn lập nghiệp, bén duyên với nghệ thuật. Trong hơn 37 năm làm nghề, ông chưa từng gây chú ý với những tai tiếng đời tư, ồn ào cuộc sống. Thứ Lê Bình tâm đắc duy nhất là vai diễn, nhân vật trong phim. Có lẽ, sự nghiệp vận vào đời sống khiến cố nghệ sĩ gặp nhiều trắc trở trong hôn nhân, gia đình.

Ông có cuộc sống hôn nhân không hạnh phúc, vợ phụ thuộc tài chính, gây ra khoản nợ lớn vì thói cờ bạc, ham mê cá độ. Bấy nhiêu năm đi đóng phim, Lê Bình chỉ để tiền trả nợ cho vợ. Năm 2014, ông quyết định kết thúc cuộc hôn nhân và ngừng chu cấp tiền cho vợ. Tuy nhiên, trong thâm tâm ông chưa bao giờ hết thương người phụ nữ ấy. Sau một thời gian, ông chăm chỉ viết kịch bản, kiếm thêm thu nhập để gửi tiền cho vợ và con trai đang cai nghiện.

Ông Phát trong phim Có căn nhà nằm nghe nắng mưa cũng chính là hình ảnh Lê Bình ngoài đời thật. Ông có ba người con trai và một con gái. Cố nghệ sĩ từng chôn giấu niềm đau mất con vì tai nạn giao thông, luôn u buồn, mang đầy tâm sự với quá khứ "người đầu bạc tiễn người đầu xanh". Con trai thứ hai của ông nghiện ma túy và phải gửi đi cai nhiều năm. Ngày còn khỏe mạnh, Lê Bình sống cùng con trai út tại căn hộ nhỏ ở Tân Phú.

Năm 2018, Lê Bình phát hiện mắc ung thư. Dù mang bệnh năng, ông vẫn cố gắng đi đóng phim, nghĩ tích cực, lạc quan với đời. Trong thời gian điều trị bệnh, ông vẫn nhận lịch từ nhà sản xuất, lên phim trường 3 ngày liên tiếp. Lê Bình từng nói: "Chỉ cách đây nửa tháng tôi thấy mình tiêu rồi, vậy mà bây giờ cơ thể như hừng hực, luôn nghĩ đến ngày quay để mà háo hức, nghĩ thấy cũng lạ. Tổ thương, tôi đóng vai quan nên đội mũ là xong. Lịch quay, đoàn phim hứa sẽ ưu tiên quay đặc biệt cho chú Lê Bình để còn về sớm…".

Những ngày cuối đời, Lê Bình vẫn giữ tinh thần lạc quan chống chọi với bệnh tật. Ảnh: internet

Những ngày tháng chống chọi với bệnh tật, Lê Bình rơi nước mắt khi thấy đồng nghiệp, bạn bè đến thăm. Ông chân quý từng người, nâng nịu tình cảm giới nghệ sĩ dành cho. Căn bệnh quái ác khiến Lê Bình liệt nửa người, hoại tử, mang nhiều nỗi đau thể xác. Ông mất sáng 1/5 sau thời gian dài chiến đấu với bệnh tật, để lại nhiều tiếc thương cho khán giả.

Nghệ sĩ Lê Bình đạt nhiều giải thương nghệ thuật tiêu biểu dù ít lần đảm nhiệm vai chính trong phim. Ông được Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp và quần chúng trao tặng 3 huy chương vàng, 3 huy chương bạc cho những đóng góp nghệ thuật., giành chiến thắng hạng mục Nam diễn viên phụ yêu thích nhất HTV Awards năm 2010... Tuy nhiên, hình ảnh người đàn ông lam lũ, tần tảo, chất phác, luôn hết mình cho sự nghiệp diễn xuất, đam mê với nghề, tận tâm với đời là dấu ấn rõ nét của Lê Bình trong lòng người mến mộ.