Quay cuồng với Bitcoin và tiền ảo

Khách hàng giao dịch tại một BTM Bitcoin ở TP.HCM - Ảnh: HỮU THUẬN

"Bitcoin không phải là đồng tiền hợp lệ và phương tiện thanh toán hợp pháp. Tất cả giao dịch sử dụng bitcoin làm phương tiện thanh toán đều không đúng quy định hiện hành."

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước LÊ MINH HƯNG trả lời chất vấn tại Quốc hội ngày 17-11

Tại các quán ăn, quán cà phê dễ dàng bắt gặp các nhóm tư vấn chào mời đầu tư với lời hứa hẹn kiếm lợi nhuận "siêu khủng" trong tương lai.

"Sánh ngang USD và euro"

Sáng 23-12, tại một quán cà phê ở quận 3, TP.HCM, chúng tôi được tư vấn đầu tư vào đồng Onecoin thông qua việc mua "gói giáo dục", giá thấp nhất khoảng 17 triệu đồng, cao nhất khoảng 7 tỉ đồng.

Sau khi mua "gói giáo dục" học qua mạng một thời gian sẽ được quy đổi thành Onecoin và sẽ được nhân đôi khi đến kỳ.

Để thuyết phục, anh Lê - người tư vấn - vẽ ra viễn cảnh đây sẽ là "đồng tiền chung của thế giới và trở thành một trong ba đồng tiền dự trữ lớn nhất thế giới sánh ngang với USD và euro".

"Chị nên đầu tư vào thời điểm này vì hiện Onecoin chưa lên sàn giao dịch nên giá mới chỉ ở mức giá sản xuất (khoảng 500.000 đồng/coin ở thời điểm hiện tại), chứ nếu tháng 10-2018 Onecoin lên sàn giao dịch thì giá sẽ bùng nổ như Bitcoin hiện nay", anh Lê thuyết phục.

Tuy nhiên, khi chúng tôi hỏi rằng liệu sau khi mua "gói giáo dục" và được quy đổi ra Onecoin, nếu muốn chuyển nhượng để lấy tiền mặt có được không, anh Lê lái sang chuyện khác.

Vào trang web mà anh Lê giới thiệu, chúng tôi thấy rất nhiều sản phẩm được bày bán, chủ yếu là tại nước ngoài. Việc niêm yết giá được thực hiện song song vừa euro vừa Onecoin, từ máy tính bảng, nhân sâm, dầu gội, xe hơi đến tour du lịch, đồ chơi...

Tuy nhiên, dù anh này nói đã từng có một ngôi nhà tại quận 7 rao bán định giá bằng Onecoin nhưng mục tìm kiếm hàng hóa tại Việt Nam cho thấy hàng hóa rất "lèo tèo", chủ yếu là giày thể thao, dầu dừa, lạp xưởng...

Tìm mãi chúng tôi không thấy ngôi nhà nào rao bán bằng Onecoin như lời quảng bá.

Những ngày gần đây giá bitcoin liên tục lao dốc. Từ mức trên 20.000 USD, trưa 24-12, 1 bitcoin còn khoảng 14.000 USD - Ảnh: HỮU THUẬN

Dễ chơi, dễ "đào"

Chiều 25-12, ông Tâm (39 tuổi, ngụ quận Phú Nhuận) tư vấn bỏ tiền ra đầu tư chơi Bitcoin mà theo ông là "chơi đơn giản dễ kiếm tiền". Ông Tâm nói chỉ cần có địa chỉ email, tải ứng dụng Blockchain, sau đó tạo tài khoản là có thể giao dịch, đầu tư Bitcoin.

Theo ông Tâm, người chơi Bitcoin lập nhiều nhóm trên các trang mạng xã hội nhưng phổ biến là ứng dụng Telegram. Từ đó tạo thành một diễn đàn, ai có nhu cầu mua bán Bitcoin hoặc một số hình thức giao dịch khác liên quan đến bitcoin thì lên tiếng.

Người bán người mua trao đổi trực tuyến, thống nhất mua bán giá Bitcoin tại thời điểm nhất định thì tiến hành thủ tục giao dịch.

Ngoài việc bỏ tiền ra đầu tư Bitcoin, hiện tại Việt Nam có nhiều người đầu tư "máy đào" Bitcoin kiếm tiền.

Anh Phú (36 tuổi, ngụ quận 12) cho biết anh đã đầu tư 4 "máy đào", trừ chi phí mỗi tháng kiếm được hơn 5 triệu đồng.

Theo anh Phú, tại Việt Nam có rất nhiều "chuồng" với hàng ngàn "máy đào" Bitcoin của các đại gia trong giới tiền ảo. Ngoài những đại gia đầu tư hàng ngàn máy, nhiều người cũng đầu tư nhỏ lẻ như anh để "kiếm cơm".

Những "máy đào" Bitcoin chỉ đơn giản là những dàn máy vi tính được nâng cấp trang bị nhiều card đồ họa, chạy dòng điện lớn để có khả năng giải các thuật toán nhanh tạo ra Bitcoin. Tùy loại máy "đào" mà người đầu tư có thể mua, lắp ráp với giá dao động 60-90 triệu đồng/máy…

Nhiều biến tướng lừa đảo tiền ảo

Theo nhiều chuyên gia, đầu tư bitcoin nôm na cũng giống như đầu tư USD hay vàng nhưng khác nhau ở chỗ đầu tư Bitcoin chỉ mua lấy "cái ảo".

Theo Bộ Luật Hình sự sửa đổi, bổ sung, từ 1-1-2018, hành vi phát hành, cung ứng, sử dụng Bitcoin và các loại tiền ảo khác có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Nói về mức độ rủi ro, ông T., một "đại gia" trong giới đầu tư Bitcoin tại TP.HCM, khẳng định thời gian qua, nếu đầu tư đơn thuần là mua đi bán lại theo giá trên sàn quốc tế thì hiếm khi nào người chơi bị thua lỗ.

Nhưng hiện nay xuất hiện những biến tướng có dấu hiệu lừa đảo, khi đánh vào lòng tham thông qua những kênh đầu tư khác.

Theo ông T., pháp luật ở Việt Nam chưa thừa nhận, nghĩa là tham gia chơi Bitcoin là một rủi ro vì khi bị sự cố, cơ quan chức năng không can thiệp. Hiện giới giao dịch lấy chữ tín làm đầu nên khi chuyển tiền cho người bán, khả năng người mua không nhận được Bitcoin là bình thường.

Tuy nhiên, một rủi ro rất lớn có dấu hiệu lừa đảo là dùng Bitcoin tham gia những kênh đầu tư huy động vốn thông qua các "sàn" cho nhận Bitcoin hoặc những kênh đầu tư ủy thác. Những người "gửi" Bitcoin cho các sàn hay huy động vốn để hưởng lãi suất 30-60%/tháng.

"Rủi ro cao là do những sàn này hay lừa đảo huy động vốn", ông T. khẳng định. Đặc biệt là tình trạng "sập sàn" do bị hacker và bị mất cân đối mang dấu hiệu lừa đảo, làm mất hết Bitcoin và các sàn cũng không còn tồn tại.

"Mỗi sàn có hàng ngàn, hàng trăm ngàn thành viên tham gia. Khi bị sập, mỗi thành viên bị mất cả triệu USD là bình thường, nên tổng thiệt hại rất lớn", ông T. cho biết.

Anh Minh (quận 10), người từng được mời gọi tham gia đầu tư vào Onecoin, cho biết trên thực tế do vừa qua giá đồng Bitcoin tăng quá mạnh khiến nhiều người tưởng dễ hốt bạc.

Nắm được tâm lý này, các sàn giao dịch tung người đi chào mời, tận dụng các mối quan hệ bạn bè để chèo kéo.

"Có nhiều người bạn đã lâu không liên lạc bỗng hẹn đi uống cà phê rồi chào đầu tư vào nhiều loại tiền điện tử khác nhau. Họ vẽ ra viễn cảnh làm giàu dễ như trở bàn tay", anh Minh kể.

Một người “đào” Bitcoin với “máy đào” tại TP.HCM - Ảnh: SƠN BÌNH

Máy BTM như máy ATM

Ngoài những sàn giao dịch điện tử, Bitcoin còn được giao dịch trực tiếp thông qua các máy giao dịch Bitcoin (BTM).

Chiều 23-12, vừa đến quán pizza trên đường Lý Tự Trọng, quận1, bảo vệ quán đã hỏi ngay "đến ăn pizza hay giao dịch Bitcoin?".

Trả lời là đến rút tiền, chúng tôi được hướng dẫn đến máy BTM đặt ở góc cuối quán. Chiếc máy giao dịch Bitcoin có hình dạng gần giống như máy ATM với màn hình cảm ứng, bàn phím, khe nạp - nhả tiền, in hóa đơn... Trên màn hình hiển thị mục mua - bán Bitcoin, tỉ giá quy đổi.

Tại một quán pizza khác trên đường Hàn Thuyên (quận 1) cũng đặt một máy BTM tương tự ngay giữa quán.

Về thanh toán bằng Bitcoin, theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, ngay trước thời điểm các lực lượng chức năng ra quân kiểm tra, xử phạt, việc chấp nhận thanh toán bằng bitcoin dù vẫn còn tồn tại nhưng một số nơi rút vào bí mật.

Tại một quán cà phê trên đường Bùi Viện (quận 1), dù có biểu tượng chấp nhận thanh toán bằng bitcoin nhưng nhân viên tại quán cho biết trước đây quán có nhận thanh toán nhưng đã tạm ngưng khoảng 2 tháng nay do bị cơ quan chức năng cấm.

Một số quán khác vẫn cho thanh toán bằng Bitcoin. Phương thức thanh toán cũng khá dễ dàng. Một số quán yêu cầu người mua in mã số Bitcoin ra giấy để nhập hoặc quét mã số trên một thiết bị đặt tại nhà hàng.

Thiết bị này sẽ tự động quy đổi VND sang Bitcoin theo từng thời điểm khác nhau. Một số nơi thì yêu cầu người dùng thanh toán thông qua ví điện tử.