‘Sờ gáy’ các dự án biến đất sông thành đất ‘ông’

Thời gian kiểm tra từ nay đến ngày 3/1/2020, Sở Xây dựng TP HCM sẽ đi kiểm tra việc chấp hành các quy định về quản lí, sử dụng hành lang bờ sông Sài Gòn tại các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn 9 quận/huyện: Củ Chi, Hóc Môn, Bình Thạnh, Thủ Đức, 1, 2, 4, 7 và Q.12. Việc kiểm tra sẽ tập trung vào hơn 100 dự án đầu tư xây dựng nhà ở đã được phê duyệt tiếp giáp với bờ sông Sài Gòn.

Điểm mặt hàng loạt doanh nghiệp

Trong đó có dự án Riverside (khu A) của Công ty liên doanh ven sông Sài Gòn, với 13 công trình nhà ở chỉ cách mép nước 7,5 m. Hay Công ty TNHH Văn Minh có các công trình nhà ở cách sông 10 m. Công ty này đã bị ngành chức năng ra quyết định xử phạt, yêu cầu tự tháo dỡ.

Tương tự, hàng loạt doanh nghiệp lấn sông đã được điểm mặt như Công ty TNHH Hải Vương có 8 lô đất với 3 công trình cách sông từ 12 - 20 m; Công ty TNHH XD Thế Minh triển khai với các căn biệt thự cao cấp chỉ cách bờ sông 15 m; Công đoàn Công ty thép Miền Nam (khu 3) có 5 công trình tạm vi phạm; Công ty TNHH TM-DV Chiến Thắng có 17 công trình nhà ở chỉ cách sông 20 m; Công ty TNHH XD Bảo Tiến có 11 công trình nhà ở cách sông 26 m; Công ty xây dựng và kinh doanh nhà Phú Nhuận có 11 lô đất chỉ cách mặt nước 20 m; Công ty TNHH MTV xây dựng và kinh doanh nhà Phú Nhuận có đến 9 lô đất xâm chiếm hành lang sông Sài Gòn. Cuối cùng là Công ty CP đầu tư xây dựng Tân Bình có 4 lô đất (trong đó có 4 công trình nhà ở) cách sông 20 m...

Theo một lãnh đạo Sở Xây dựng TP HCM, trong đợt kiểm tra này, Thanh tra Sở Xây dựng sẽ đồng loạt ra quân, dồn lực lượng vào kiểm tra các dự án dọc bờ sông Sài Gòn, sau đó sẽ có báo cáo kết quả gửi UBND TP.

“Sẽ có 3 đoàn kiểm tra do các phó chánh thanh tra Sở Xây dựng làm trưởng đoàn. Đại diện Sở Nội vụ, Sở Quy hoạch - Kiến trúc và UBND các quận, huyện làm thành viên các đoàn kiểm tra cùng các sở - ngành liên quan khác”, vị này cho biết.

Về tình trạng trên, ông Nguyễn Thanh Nhã, Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc, lí giải tại các khu vực có mật độ dân cư cao, tốc độ đô thị hóa nhanh đã xảy ra tình trạng lấn chiếm hành lang bờ sông để sử dụng vào mục đích cá nhân như xây dựng các bến neo đậu tàu thuyền, kinh doanh nhà hàng, quán cà phê... Mặc dù vậy, đến nay TP chưa có giải pháp xử lí dứt điểm. Thực tế cho thấy các dự án lấn sông Sài Gòn chủ yếu là của các doanh nghiệp. Trong danh sách kể trên có gần một nửa đã nhận quyết định cưỡng chế, yêu cầu tháo dỡ. Thế nhưng, đến nay đa số các quyết định chưa được thực thi.

Quy rõ trách nhiệm

Sở Tài nguyên - Môi trường thì cho rằng việc đất công dọc các con sông, kênh, rạch và đặc biệt là sông Sài Gòn thời gian qua bị tư hữu hóa là do lịch sử để lại, cộng với sự phát triển nóng và chưa đồng bộ của TP; rồi việc các địa phương xem nhẹ, buông lỏng quản lí dẫn đến các tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn TP bị lấn chiếm.

Theo thống kê từ Sở Quy hoạch - Kiến trúc, trên toàn tuyến sông Sài Gòn có khoảng 83 dự án đầu tư xây dựng nhà ở, khu phức hợp nhà ở kết hợp với thương mại, dịch vụ, khu công viên kết hợp khu vui chơi giải trí với diện tích hơn 454 ha. Trong khi đó, do TP thiếu nguồn lực, đất thuộc phạm vi hành lang an toàn bờ sông không ai quản lí... dẫn tới thực hiện manh mún, bị lấn chiếm trái phép.

Tuy nhiên theo KTS Trần Tuấn, trong Quyết định 150 vào năm 2004 của UBND TP HCM, hành lang bảo vệ sông, kênh, rạch từ 30 - 50 m. Riêng khu vực các quận 1, 2, Bình Thạnh thì hành lang bảo vệ sông Sài Gòn phải 50 m. Đến Quyết định 22 năm 2017 cũng quy định rất cụ thể, sông Sài Gòn có hành lang bảo vệ 50 m. Đây được xem là quỹ đất công do nhà nước quản lí, trên phạm vi hành lang bảo vệ sông rạch sẽ được phép xây dựng các công trình công cộng (như cảng thủy nội địa, nhà vệ sinh, khu vui chơi - thể thao, nhà giữ xe...) và các cơ sở dịch vụ có thời hạn.

Trong quyết định này UBND TP cũng xác định trách nhiệm của các đơn vị liên quan bao gồm Sở Giao thông vận tải, Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên - Môi trường, Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Xây dựng và UBND quận, huyện. “Thực tế trên cho thấy nhiều đơn vị chưa hoàn thành trách nhiệm. Công tác phối hợp còn chồng chéo, chế tài xử phạt chưa thực nghiêm minh, chưa đủ sức răn đe”, KTS Trần Tuấn nhấn mạnh.

KTS Ngô Anh Vũ, Viện Quy hoạch xây dựng, nói thẳng: Để xảy ra tình trạng đất sông rạch bị vô tư lấn chiếm nguyên nhân để phát triển dự án cho thấy công tác quản lí đô thị có vấn đề. Điều này cũng cho thấy TP đang thiếu một đồ án quy hoạch, khai thác chỉn chu. Theo ông, không nên giao quỹ đất này cho doanh nghiệp, mà TP cần có chính sách kêu gọi đầu tư hợp lí.