TP HCM sẽ khai thác quĩ đất công quanh nhà ga metro

Ngày 20/12, tại TP HCM đã diễn ra hội thảo quy hoạch phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (mô hình TOD). Tại buổi hội thảo, nhiều chuyên gia về giao thông, kiến trúc sư, cơ quan quản lí nhà nước đã đưa ra nhiều ý kiến góp ý cho sự phát triển của giao thông TP theo mô hình TOD.

Giao thông chưa đáp ứng

Ông Nguyễn Tất Thắng, Phó phòng Kĩ thuật hạ tầng, Sở QH-KT TP HCM, cho biết giao thông TP HCM đang bị tắc nghẽn. Nguyên nhân là do đô thị ngày càng phụ thuộc vào phương tiện cá nhân trong khi giao thông công cộng (GTCC) chưa được triển khai đồng bộ, hiệu quả.

Bên cạnh đó, môi trường đô thị mở rộng một cách tự phát làm phá vỡ cấu trúc đô thị. Đặc biệt, tài chính cho các dự án phát triển hạ tầng luôn là vấn đề lớn, như dự án khép kín các đường vành đai sau nhiều năm vẫn chưa thể thực hiện, hay các tuyến đường sắt đô thị triển khai cầm chừng.

“Cấu trúc đô thị đặc thù tại TP HCM là dân cư và nhà ở riêng lẻ, phân bố dàn trải. Mật độ xây dựng cao nhưng hệ số sử dụng đất thấp và đặc biệt là có nhiều đường hẻm nhỏ và dài. Cấu trúc đặc thù này là hậu quả của quá trình dài phát triển thiếu quy hoạch” - ông Thắng nhận định.

Thực tế, việc mở rộng diện tích đô thị không tuân theo quy hoạch đã gây khó khăn cho việc xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị. Cấu trúc đô thị phân tán buộc người dân phải phụ thuộc vào các phương tiện cá nhân, đặc biệt là xe máy. Đồng thời cấu trúc đô thị phân tán cũng không tạo động lực để phát triển GTCC do nhu cầu đi lại không tập trung, khó thu gom hành khách.

Về vấn đề này, ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT TP, nhận định TP HCM đã từng bước đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng gia tăng của người dân. Mạng lưới vành đai, xuyên tâm, đô thị đã được nâng cấp mở rộng và xây dựng mới, chất lượng dịch vụ GTCC từng bước được nâng cấp. Tuy nhiên, quá trình triển khai xây dựng các tuyến MRT, BRT còn rất chậm, dẫn đến cơ sở hạ tầng và dịch vụ giao thông không đáp ứng được nhu cầu đi lại của TP trên 10 triệu dân.

Để tạo tiền đề phát triển, TP cần cấp thiết thực hiện và hoàn thành mạng lưới GTCC. Tuy nhiên, việc này sẽ gặp một số khó khăn trong việc huy động nguồn lực đầu tư phát triển các tuyến còn lại. “Kinh nghiệm của các TP lớn trên thế giới cho thấy phát triển đô thị theo định hướng TOD là một chiến lược hỗ trợ vô cùng hiệu quả. Mô hình này sẽ nâng cao hiệu quả đầu tư và khai thác vận hành các tuyến vận tải hành khách công cộng. Việc sử dụng đất hỗn hợp trong khu vực 500 m xung quanh các nhà ga có thể đem lại các lợi ích như tăng số lượng hành khách sử dụng GTCC, cải thiện khả năng tiếp cận hệ thống GTCC đối với người dân” - ông Lâm cho biết.

Phát triển hệ thống GTCC tích hợp đa phương thức

Theo ông Nguyễn Tất Thắng, các vấn đề tắc nghẽn của giao thông cần được tiếp cận ở nhiều khía cạnh. Các vấn đề này không chỉ giải quyết bằng việc mở rộng mạng lưới, vì đường không thể mở rộng diện tích mãi trong khi dân số không ngừng tăng lên.

Theo đó, để giải quyết tình trạng thiếu quy hoạch như hiện nay cần phát triển hệ thống GTCC tích hợp đa phương thức. Trong đó có thể quy hoạch và phát triển mạng lưới tuyến gồm nhiều phương thức GTCC khác nhau thành một mạng lưới thống nhất. Từ đó hành khách có thể trung chuyển giữa các phương thức một cách dễ dàng và linh hoạt. Bên cạnh đó, cần quan tâm đến việc tích hợp điểm trung chuyển, kế hoạch vận hành, hệ thống vé, dịch vụ hành khách…

Ông Nguyễn Quốc Hiển, Giám đốc Ban chuẩn bị đầu tư, Ban quản lí đường sắt đô thị (MAUR), nhận định việc xây dựng mô hình TOD xung quanh các nhà ga đường sắt đô thị TP có nhiều thuận lợi. Theo ông Hiển, đây sẽ là cơ sở kêu gọi sự quan tâm của các nhà đầu tư bất động sản bởi đất xung quanh các nhà ga đường sắt đô thị là “đất vàng”, “đất kim cương”. Ông Hiển đánh giá việc khẩn trương quy hoạch phát triển đô thị xung quanh các nhà ga theo định hướng TOD sẽ là cơ sở pháp lí để dễ dàng kêu gọi sự quan tâm của các nhà đầu tư bất động sản.

Theo đó, diện tích đất được quy hoạch có bán kính khoảng 500 m xung quanh các nhà ga sẽ được TP tiến hành rà soát quy hoạch sử dụng đất. Đồng thời TP sẽ lập đồ án thiết kế đô thị dọc theo các trục giao thông đường sắt, tỉ lệ 1/2.000, điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500. Hiện các bước đang được UBND TP triển khai, trong đó ưu tiên tuyến metro số 1 và số 2.