Vụ Vinasun kiện GrabTaxi: 'Cuộc chiến' chưa có hồi kết

Rất nhiều tài xế Taxi đến theo dõi diễn biến phiên tòa ngày 7/2. Ảnh: Ngọc Hoa

Vinasun yêu cầu GrabTaxi bồi thường hơn 41 tỷ đồng tiền thiệt hại do đâu?

Trong phiên tòa chiều 7/2, luật sư Nguyễn Hải Vân- luật sư bảo vệ quyền lợi cho Vinasun cho rằng, từ khi GrabTaxi Việt Nam hoạt động tại thị trường Việt Nam, nhất là khi thực hiện “Đề án 24” của Bộ GTVT, “GrabTaxi” thực hiện nhiều thủ đoạn kinh doanh trái pháp luật. Hành vi kinh doanh của “GrabTaxi”, xét về mặt bản chất, đây là loại hình kinh doanh vận tải taxi nhưng doanh nghiệp này cố tình vi phạm pháp luật, làm náo loạn thị trường vận tải taxi. Hành vi này là nguyên nhân chính, trực tiếp gây thiệt hại hơn 41 tỷ đồng cho Vinasun.

Theo đó, luật sư cho biết, trong vụ án này, Vinasun kiện GrabTaxi là kiện đòi bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, không phải là kiện về cạnh tranh không lành mạnh. Ngoài các bằng chứng trong Đơn khởi kiện, đơn khởi kiện bổ sung, luật sư Vân trình bày thêm các bằng chứng về khuyến mại không đăng ký Sở Công thương, bằng chứng chứng minh trong quá trình thực hiện Đề án 24, GrabTaxi đã cố tình vi phạm pháp luật, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp kinh doanh vận tải taxi, trong đó có Vinasun.

Ông Trương Đình Quý- đại diện Vinasun tại tòa. Ảnh: Ngọc Hoa

Hai luật sư bảo vệ quyền lợi cho Vinasun. Ảnh: Ngọc Hoa

“GrabTaxi cho rằng họ là doanh nghiệp cung ứng phần mềm kết nối vận tải chứ không phải là doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ vận tải. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng, có đầy đủ bằng chứng để chứng minh GrabTaxi là một doanh nghiệp kinh doanh vận tải taxi”, luật sư Vân trình bày.

Luật sư phía Vinasun đưa ra một số chúng cứ tại tòa như: Văn bản số 9299/BTC-PC ngày 06/10/2017 của Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh gửi Văn phòng Chính phủ trả lời văn bản 9818/VPCP-CN ngày 15/9/2017 đã thể hiện quan điểm của người đứng đầu Bộ Công thương: Các doanh nghiệp như Grab và Uber chính là các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vận tải chứ không phải doanh nghiệp cung ứng phần mềm công nghệ kết nối.

Về thực tế hoạt động điều hành: “GrabTaxi” không phải là đơn vị cung ứng phần mềm kết nối như đã giải trình với các cơ quan chức năng của Việt Nam. Thực tế, Công ty TNHH GrabTaxi đã trực tiếp kinh doanh, trực tiếp điều hành xe, chỉ định tài xế đón khách, quyết định giá bán, điều chỉnh tăng giảm giá bán, tổ chức thực hiện các chương trình khuyến mãi cho khách hàng sử dụng các loại hình của “GrabTaxi” như GrabCar, GrabTaxi, Grab Share; Thưởng điểm cho tài xế chạy nhiều chuyến nhằm chiêu mộ, thu hút lái xe; Xử phạt các tài xế có hành vi vi phạm Quy chế do “GrabTaxi” đặt ra; Kết nối với một số Ngân hàng để giúp lái xe vay tới hơn 90% giá trị xe.

Vấn đề đặt ra nếu “GrabTaxi” cho rằng tài xế là người của các đơn vị vận tải (HTX vận tải) thì lý do gì “GrabTaxi” lại xử phạt tài xế khi có hành vi không đúng với khách hàng hoặc thường xuyên hủy chuyến/có hành vi gian dối trong việc giao dịch với khách hàng? Tương tự, cũng với lập luận: “Tài xế là người của các đơn vị vận tải”, lý do gì “GrabTaxi” đưa ra các chế độ thưởng cho tài xế chạy được nhiều chuyến trong ngày? Tiền thưởng do “GrabTaxi” chi trả chứ không phải là đơn vị vận tải.

Đối với khách hàng: Khi đặt xe và sử dụng dịch vụ “GrabTaxi”, khách hàng thanh toán bằng cách chuyển thẳng từ tài khoản của khách hàng vào tài khoản “GrabTaxi” (nếu khách hàng thanh toán bằng thẻ tín dụng). Việc thanh toán này đã khẳng định: Khách hàng đã thanh toán cho dịch vụ vận chuyển chứ không phải thanh toán cho việc thuê phần mềm dịch vụ.

Đối với tài xế: Khi đăng ký tham gia vào “GrabTaxi”, họ trực tiếp nộp hồ sơ cho “GrabTaxi”; hoàn toàn không có đơn vị vận tải nào đứng ra làm việc với “GrabTaxi”. Đồng thời, khi tham gia vào “GrabTaxi”, tài xế được “GrabTaxi” cấp một tài khoản để nộp tiền vào. Tài khoản này do “GrabTaxi” mở cho tài xế và khi tài khoản không đủ mức tiền theo quy định “GrabTaxi” thì không được nhận các chuyến đặt xe từ người sử dụng dịch vụ của “GrabTaxi”.

Việc Công ty TNHH Grabtaxi, đơn vị không có chức năng kinh doanh dịch vụ vận tải, nhưng lại tự ý đưa ra và thực hiện các mức chiết khấu %, từ 15% lên 20%, 25%, 28,6% trên kết quả hoạt động của các lái xe … là hành vi vi phạm đề án thí điểm tại Quyết định số 24/QĐ-BGTVT.

Đồng thời, phía Vinasun cho biết, GrabTaxi có các hành vi vi phạm gì đối với Đề án 24 của Bộ GTVT: Vi phạm về kinh doanh vận tải bằng xe ô tô mà không có đăng ký kinh doanh, giấy phép kinh doanh vận tải theo quy định; Vi phạm về không có danh sách, hợp đồng vận chuyển theo quy định; Vi phạm về không có phù hiệu theo quy định; Vi phạm về không niêm yết tên, số điện thoại đơn vị; Không niêm yết theo quy định trên xe ô tô chở hành khách về khẩu hiệu “Tính mạng con người là trên hết”; Vi phạm 2 hợp đồng trong một chuyến đi khi “GrabTaxi” tổ chức dịch vụ GrabShare.

Ngoài ra, GrabTaxi đã triển khai dịch vụ ngoài các địa phương cho phép thí điểm theo “Đề án 24”: Dù không được thực hiện thí điểm tại các địa phương như Cần Thơ, Bà Rịa – Vũng Tàu, Thừa Thiên Huế, Lâm Đồng nhưng GrabTaxi vẫn tiến hành triển khai dịch vụ của mình tại các địa phương này. Điều này là trái pháp luật, trái quy định của Đề án 24.

Đặc biệt, GrabTaxi Có dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế: Theo số liệu của Tổng Cục Thuế trong kỳ kinh doanh 2014-2016, số thuế GrabTaxi nộp cho nhà nước là 9,5 tỷ đồng, bằng 1/130 số thuế Vinasun Crop. nộp trong cùng thời gian.

Luật sư của Vinasun cho rằng, các doanh nghiệp taxi chính thống bị thua lỗ chủ yếu là do GrabTaxi thực hiện nhiều hành vi trái pháp luật chứ không phải do doanh nghiệp kinh doanh chính thống không bắt kịp xu thế công nghệ 4.0 như GrabTaxi, Uber và một vài cá nhân ở Vụ Vận tải cố tình phóng đại.

“GrabTaxi không vi phạm pháp luật và thực hiện theo đúng đề án thí điểm”

Tham gia phiên tòa với vai trò là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Công ty TNHH GrabTaxi (GrabTaxi), luật sư Lưu Tiến Dũng khẳng định, yêu cầu khởi kiện của Vinasun là vô căn cứ.

Đối với cáo buộc của Vinasun cho rằng GrabTaxi có hoạt động kinh doanh vận tải, kinh doanh taxi trái pháp luật. Theo luật sư Dũng, cơ quan có thẩm quyền xem xét và xử lý hành vi vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải là Bộ Giao thông Vận tải (BGTVT). Trong khi Vinasun chưa cung cấp được quyết định của cơ quan quản lý về giao thông vận tải về hành vi vi phạm pháp luật về kinh doanh vận tải, kinh doanh taxi đối với GrabTaxi.

Trên thực tế, hoạt động kinh doanh của GrabTaxi là hoạt động cung ứng ứng dụng khoa học công nghệ quản lý kết nối vận tải hành khách theo hợp đồng được BGTVT cấp phép theo chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ có tham khảo ý kiến của các Bộ: Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và Truyền thông dựa trên đề án thí điểm được GrabTaxi đệ trình.

Ông Mã Bửu Thịnh- đại diện của GrabTaxi tại tòa. Ảnh: Ngọc Hoa

Luật sư bảo bảo quyền lợi phía GrabTaxi tham gia đối đáp. Ảnh: Ngọc Hoa

Bên cạnh đó, giả sử GrabTaxi có vi phạm các điều kiện về kinh doanh vận tải, kinh doanh taxi thì Vinasun cũng chưa đưa ra được bằng chứng chứng minh đó là nguyên nhân dẫn đến việc Vinasun bị giảm thiểu khách hàng. Trong khi đó, có cơ sở cho rằng Vinasun bị giảm thiểu khách hàng là do các nguyên nhân khác. Cụ thể, theo đánh giá của BGTVT, hành khách sử dụng các dịch vụ vận chuyển có ứng dụng công nghệ của GrabTaxi là bởi các lý do khác như giá tiền đã xác định trước, thuận tiện, an toàn chứ không phải vì các điều kiện kinh doanh vận tải, taxi không được đáp ứng như logo, bảng hiệu, đồng hồ tính tiền,...

Đối với cáo buộc rằng GrabTaxi thực hiện không đúng đề án thí điểm được BGTVT cho phép: Việc xem xét liệu hoạt động của GrabTaxi có tuân thủ đúng đề án thí điểm hay không là thuộc thẩm quyền của BGTVT. GrabTaxi thực hiện theo đúng đề án thí điểm.

Đối với cáo buộc rằng GrabTaxi vi phạm pháp luật về khuyến mại: Việc xem xét hành vi khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh thuộc thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước về cạnh tranh. Việc xem xét hành vi khuyến mại có đúng luật hay không thuộc thẩm quyền xem xét của cơ quan chuyên môn trực thuộc Bộ Công thương. Vinasun chưa cung cấp được bất kỳ quyết định xử phạt nào của các cơ quan có thẩm quyền về các hành vi này đối với GrabTaxi.

VinaSun cũng không cung cấp được các chứng cứ về hành vi khuyến mại nhằm cạnh tranh không lành mạnh hay hành vi khuyến mại trái pháp luật của GrabTaxi. Các chương trình khuyến mại của GrabTaxi nếu chưa thông báo thì chỉ vi phạm về nghĩa vụ thông báo nhưng các chương trình khuyến mại đó là hợp pháp.

Trình bày về việc xác định thiệt hại thực tế, luật sư phía GrabTaxi cho biết, thiệt hại về lợi nhuận mà Vinasun đưa ra không thuộc các trường hợp thiệt hại thuộc đối tượng có thể yêu cầu bồi thường trong vụ án về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được nêu tại Điều 608 Bộ luật dân sự 2005 và Điều 589 Bộ luật dân sự 2015. Chứng cứ về thiệt hại mà Vinasun đưa ra là dựa trên báo cáo nghiên cứu thị trường chưa được cơ quan có thẩm quyền thừa nhận nên không thể được coi là căn cứ để xác định thiệt hại.

Bên cạnh đó, việc tính thiệt hại căn cứ vào thị phần của GrabTaxi dựa trên số lượng xe của GrabTaxi so với số lượng xe đăng ký vận tải hợp đồng hoặc số lượng xe tham gia ứng dụng khoa học công nghệ quản lý và kết nối xe hợp đồng không chứng minh chứng việc các thiệt hại mà Vinasun nêu ra không phải là do các nguyên nhân vi phạm pháp luật như Vinasun cáo buộc.

Lợi nhuận của Vinasun không chỉ bao gồm lợi nhuận mang lại từ hoạt động kinh doanh taxi mà còn từ các hoạt động kinh doanh khác nên thiệt hại mà Vinasun đưa ra dựa trên “sụt giảm lợi nhuận trong năm 2016 và hai quý đầu năm 2017” là không đúng. Điều này cũng chứng minh trong báo cáo tài chính của VinaSun năm 2016.

Cách tính thiệt hại của Vinasun theo công thức thị phần của GrabTaxi trên tổng thị phần của hoạt động kinh doanh vận tải có sử dụng ứng dụng phần mềm tương tự của GrabTaxi là cách tính ước lượng và không có cơ sở khoa học và logic để xác định thiệt hại trực tiếp xảy ra do hành vi vi phạm pháp luật của GrabTaxi (nếu có).

Luật sư nhắc lại, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã từng ra phán quyết chỉ rõ việc xác định thiệt hại xảy ra phải căn cứ vào thiệt hại xảy ra do hành vi vi phạm pháp luật là nguyên nhân trực tiếp và duy nhất dẫn đến thiệt hại đó. Từ đó, luật sư cho rằng, các vi phạm của GrabTaxi (nếu có), không phải là nguyên nhân duy nhất và trực tiếp dẫn đến các thiệt hại mà Vinasun nêu ra, việc tính toán thiệt hại của Vinasun là không có có cơ sở.

Sau khi trình bày ý kiến, luật sư Dũng đề nghị quý HĐXX đình chỉ việc giải quyết vụ án hoặc trong trường hợp Tòa án không đình chỉ việc giải quyết vụ án, thì luật sư đề nghị HĐXX bác toàn bộ các yêu cầu khởi kiện của Vinasun.

HĐXX tuyên tạm ngưng phiên tòa. Ảnh: Ngọc Hoa

Sau khi nghị án, HĐXX xét thấy vụ án cần thu thập, bổ sung thêm nhiều chứng cứ khác để nhằm làm rõ và tuyên bản án công bằng, đúng quy định pháp luật, HĐXX quyết định tạm ngưng phiên tòa xét xử. Theo đó, thời gian mở lại phiên tòa sẽ được thông báo đến các bên.

Tạm ngưng phiên tòa xử vụ Vinasun kiện Grab đòi bồi thường hơn 41 tỷ đồng Trong quá trình xét xử, HĐXX xét thấy cần thu thập thêm chứng cứ để làm rõ các nội dung vụ án nên quyết định ...