Có cần làm đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng với vốn 'khủng' 100.000 tỉ đồng?

Nên đầu tư cho các tuyến giao thông khác

Trong khi Bộ GTVT cho rằng cần thiết quy hoạch dự án này, nhiều chuyên gia cho rằng cần hết sức cân nhắc và thậm chí chưa nên bàn việc đầu tư dự án này, ít nhất là trong 10 năm tới.

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP HCM):

Không nên nhận tiền nhà đầu tư lập quy hoạch

Trong điều kiện nguồn lực đầu tư hạ tầng của nước ta còn thiếu như hiện nay, Quốc hội, Chính phủ chưa nên bàn đến việc quy hoạch, xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Bởi so về vị trí, nguồn lực nên tập trung cho các dự án quan trọng hơn. Còn dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng chỉ nên xem xét cho chiến lược lâu dài 20 năm, 30 năm nữa.

Chúng ta nên tập trung nguồn lực để lo tổ chức đấu thầu cho được dự án cao tốc Bắc - Nam đã được ghi vốn để triển khai, hoặc các cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Mỹ Thuận - Cần Thơ, dự án giai đoạn 1 sân bay quốc tế Long Thành, đường sắt tốc độ cao TP HCM - Cần Thơ...

Đây là những dự án chiến lược hiện nay để góp phần thúc đẩy phát triển nông nghiệp vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Đặc biệt Việt Nam không nên nhận tiền của các nhà đầu tư, kể cả trong nước lẫn nước ngoài để lập quy hoạch các tuyến đường giao thông, dù đó là hỗ trợ không hoàn lại.

Chính phủ nên tự bỏ tiền thực hiện quy hoạch các dự án mang tầm chiến lược. Bởi vì không ai cho không ai cái gì, khi bỏ ra chi phí họ có thể sẽ chi phối trong quá trình tổ chức đấu thầu.

GS.TS Đặng Đình Đào (viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và phát triển):

Lãng phí nếu đầu tư

Trong bối cảnh hiện nay, việc vay hơn 100.000 tỉ đồng để đầu tư tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng chưa cần thiết.

Kì vọng tăng khả năng vận chuyển hành khách, hàng hóa từ Lào Cai về Hà Nội, đi Hải Phòng, Quảng Ninh khi đầu tư tuyến đường sắt mới theo chuẩn quốc tế khó thành hiện thực.

Thực tế những năm qua đã đầu tư nhiều nghìn tỉ nâng cấp tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai, Yên Viên - Quảng Ninh nhưng không thu lại kết quả như kì vọng. Giờ chi hơn 100.000 tỉ đồng đề đầu tư tuyến đường sắt mới này cần hết sức cân nhắc, nếu không sẽ rất lãng phí.

Rất nhiều dự án giao thông kết nối trên cả nước cần đầu tư hơn tuyến đường sắt này, chẳng hạn đang thiếu vốn đầu tư tuyến đường bộ ven biển, hệ thống đường sắt kết nối với các cảng biển chưa có vốn để nâng cấp đầu tư trước.

Nếu kì vọng vào hàng hóa Trung Quốc sẽ vận chuyển nhiều hơn trên tuyến đường sắt này để xuất khẩu thông qua cảng Lạch Huyện cũng cần phân tích liệu có thật sự như vậy không hay hàng hóa từ Côn Minh sẽ vẫn di chuyển qua cảng Phòng Thành (Trung Quốc) để xuất khẩu. Không thể vẽ ra hàng loạt mục tiêu tốt đẹp nhưng bỏ tiền đầu tư xong lại thất vọng.

Ông Hà Ngọc Trường (phó chủ tịch Hội Cầu đường cảng TP HCM):

Nên tập trung đầu tư đường sắt về các tỉnh miền Tây

Nhiều năm qua, tuyến đường sắt phía Bắc đang phải nhường sân chơi lại cho vận tải đường bộ.

Các chuyến tàu đã qua thời "vàng son", nay chỉ còn chở một vài hành khách. Các năm rồi, Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội phải xin dừng chạy hoặc giảm chuyến do quá lỗ, thu không đủ bù chi.

Sắp tới, những chuyến tàu này muốn duy trì phải cần tới "bầu sữa" ngân sách hỗ trợ. Vì thế, trong khi tuyến cũ khổ 1m chưa phát huy hết hiệu quả lại phải thay tuyến mới khổ 1,435m là rất lãng phí.

Về mặt quy hoạch phát triển đường sắt, cần phải có một cái nhìn tổng thể. Riêng về tuyến đường sắt xuyên 8 tỉnh từ cửa khẩu Lào Cai - Hà Nội về cảng Lạch Huyện (Hải Phòng) có vốn đầu tư 100.000 tỉ đồng, theo tôi, trong giai đoạn 2020 - 2030 chưa nên đầu tư mà dành thời gian đầu tư cho tuyến khác.

Cụ thể, hiện các tỉnh phía Nam chiếm GDP khá lớn so với cả nước, trong khi mạng lưới giao thông, đặc biệt mạng lưới đường sắt lại hạn chế, chỉ có mỗi tuyến đường sắt Thống Nhất kết thúc tại TP HCM. Còn các tuyến TP HCM đi về Đồng bằng sông Cửu Long chưa có.

Các chuyên gia quốc tế đã chứng minh nếu xây dựng tuyến đường sắt từ TP HCM đi các tỉnh miền Tây sẽ giúp ích rất nhiều cho phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Vì thế, theo tôi, nếu có suất đầu tư 100.000 tỉ đồng chúng ta nên tập trung đầu tư dự án đường sắt đi về các tỉnh miền Tây vì có tính khả thi cao và nhanh hoàn vốn.

T.LONG - Đ.PHÚ - B.NGỌC ghi