Hen phế quản, căn bệnh gây chết người chỉ đứng sau ung thư

92% dân số thế giới hít không khí ô nhiễm Bản đồ ô nhiễm của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vừa công bố cho thấy, 92% dân số thế giới sống trong khu vực ...

Không ngừng gia tăng ở các thành phố lớn

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Giang, hiện đang công tác tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) cho biết: Hen phế quản là một căn bệnh nguy hiểm, gây chết người nhiều thứ 2 chỉ sau bệnh ung thư.

Tại Mỹ, hàng năm có khoảng 500.000 người phải nhập viện và có 5.000 người trong số đó tử vong vì bệnh. Còn ở Việt Nam, tỉ lệ người bị hen phế quản chiếm 5% dân số, ước tính hơn 4 triệu người. Trong đó, tỉ lệ trẻ em bị bệnh là 8 – 12%, tập trung nhiều nhất ở lứa tuổi 12 – 13 tuổi.

(Ảnh: baomoi.com)

Thống kê mới đây cho thấy, tại Hà Nội có 8,1% trẻ em nội thành và 6,7% trẻ em ngoại thành bị hen phế quản. Còn nếu tính riêng ở lứa tuổi tiểu học thì tỉ lệ trẻ mắc bệnh là 9% ở nội thành và 7% ở ngoại thành.

Tại TP. HCM, con số này cao hơn rất nhiều, cụ thể là có 29,1% trẻ dưới 18 tuổi bị hen phế quản, con số thuộc loại cao nhất châu Á. Điều này khiến Tổ chức y tế ISAAC (chuyên nghiên cứu bệnh hen suyễn và dị ứng ở trẻ em trên toàn cầu) gọi TP. HCM là “thủ đô” của bệnh hen phế quản tại châu Á.

(Ảnh: Báo thanh tra)

Lí do dẫn đến tình trạng tỉ lệ bệnh nhân bị hen phế quản ở các thành phố lớn ngày một tăng cao là do môi trường bị ô nhiễm. Đây là nơi tập trung nhiều xe cộ lưu thông, nhà máy công nghiệp. Tại TP. HCM, có tới 90% các mẫu kiểm tra không khí không đạt tiêu chuẩn cho phép, không khí bị ô nhiễm nặng, luôn ở mức nguy hại với sức khỏe con người.

Nguyên nhân và triệu chứng bệnh hen phế quản

Nguyên nhân gây bệnh hen phế quản có thể là do di truyền hoặc các yếu tố tự phát. Trong đó bao gồm các tình trạng nhiễm khuẩn, dị ứng thức ăn, dị ứng thời tiết, dị ứng hoa, nấm mốc, khói bụi… Nếu trẻ sinh ra trong gia đình từng có người bị hen phế quản thì nguy cơ mắc bệnh sẽ là 20 – 30%, còn nếu cả cha và mẹ đều bị thì nguy cơ con bị hen phế quản là 60%.

Giới tính cũng là một yếu tố tác động đến nguy cơ bị bệnh hen phế quản. Trước tuổi dậy thì bệnh gặp nhiều ở các bé trai. Còn từ tuổi trưởng thành trở lên thì nguy cơ mắc bệnh ở nữ giới sẽ nhiều hơn nam, nhất là từ tuổi trung niên.

(Ảnh: Con là tất cả)

Tình trạng ô nhiễm môi trường kéo dài sẽ làm khởi phát các cơn hen phế quản cấp tính. Và nếu không được xử lí kịp thời thì bệnh nhân rất dễ tử vong. Ngoài ra, nhiệt độ môi trường thay đổi đột ngột cũng dễ kích ứng bệnh hen phế quản. Điều này lí giải vì sao những người ngồi trong máy lạnh nhiều, khi bước ra ngoài gặp thời tiết nóng bức lại dễ gặp phải tình trạng nặng ngực, khó thở…

Những cơn hen phế quản thường xuất hiện một cách đột ngột. Trước đó bệnh nhân sẽ có các biểu hiện như hắt hơi, sổ mũi, ho khan… Bệnh nhân hen phế quản thường bị tái phát nhiều nhất vào ban đêm. Ban đầu là khó thở, tức ngực hít vào dễ nhưng thở ra khó, nhiều người phải ngồi há miệng thở dốc. Khi cơn hen dứt, bệnh nhân bắt đầu ho nhiều, có đờm trắng.

Những cơn hen ác tính sẽ kéo dài hàng giờ đồng hồ, có khi là cả ngày khiến bệnh nhân thở rít, thở chậm, phải thở bằng miệng. Việc điều trị bằng thuốc uống hay thuốc xịt thông thường sẽ không mang lại hiệu quả gì. Cơn hen ác tính tiềm ẩn rất nhiều biến chứng nguy hiểm như suy tim phải, suy hô hấp và nặng nhất là tử vong.

(Ảnh: Livestrong)

Bác sĩ Nguyễn Vũ Cẩm Tú, Khoa giám định, Viện Pháp y Quốc gia cho biết: Có rất nhiều tác nhân gây nên triệu chứng của bệnh hen phế quản và làm bệnh ngày một nặng thêm. Không phải tất cả bệnh nhân hen phế quản đều phản ứng cùng một tác nhân. Ngoài ra, sự ảnh hưởng của những tác nhân này lên phổi từng người bệnh cũng có sự khác biệt. Nói chung, độ nặng, nhẹ của các triệu chứng hen phế quản sẽ phụ thuộc vào việc có bao nhiêu tác nhân kích hoạt cũng như phổi của bạn nhạy cảm như thế nào đối với chúng.

Chưa thể chữa khỏi bệnh tận gốc

Bác sĩ Cẩm Tú cho biết, hầu hết các loại thuốc điều trị hen phế quản đều chỉ có tác dụng làm giảm sự co thắt phế quản hoặc giảm viêm. Trong đó, những loại thuốc dạng hít được ưa chuộng hơn so với những viên thuốc dạng nén hoặc dạng lỏng uống qua đường miệng. Những loại thuốc hít sẽ tác động trực tiếp lên cơ và bề mặt của đường hô hấp, nơi khởi điểm của những triệu chứng hen phế quản. Sự hấp thu của thuốc hít vào các cơ quan khác của cơ thể sẽ rất hạn chế, do vậy loại thuốc này được đánh giá là khá an toàn.

(Ảnh: Verywell)

Bác sĩ Tú cũng khuyến cáo, bệnh hen phế quản là một bệnh mãn tính và cần phải dùng thuốc điều trị suốt đời. Do những tác nhân gây bệnh hen phế quản rất phức tạp, cả Đông và Tây y đến hiện tại vẫn chưa xác minh cụ thể được, cho nên vẫn chưa có loại thuốc nào có thể chữa khỏi bệnh tận gốc.

Tuy nhiên, nếu được kiểm soát tốt thì bệnh nhân hen phế quản vẫn có cuộc sống và tuổi thọ như người bình thường. Hiện nay trên thị trường cũng có khá nhiều loại thuốc mới trong việc điều trị bệnh hen phế quản. Nhưng tốt nhất, người bệnh nên đi thăm khám, kiểm tra và làm các thủ tục xét nghiệm tại các chuyên khoa hô hấp hoặc miễn dịch - dị ứng để được chuẩn đoán chính xác và có biện pháp điều trị đúng đắn, kịp thời.

(Ảnh: Hello Bacsi)