Vụ phát tán thuỷ ngân sau đám cháy: Thông tin không thật từ Công ty Rạng Đông đến quận Thanh Xuân

Hiện trường vụ cháy. (Ảnh: Zing.vn).

Rạng Đông vẫn sử dụng thủy ngân lỏng

Như tin đã đưa, sự cố cháy nổ tại Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông xảy ra từ khoảng 18h đến 23h30 ngày 28/8/2019.

Vụ cháy đã làm cháy khoảng 6.000m2 kho chứa sản phẩm gồm 480.000 đèn huỳnh quang (sử dụng thủy ngân lỏng với hàm lượng là 20mg/bóng); 1.600.000 bóng đèn compact (sử dụng 1 viên Amalgam/bóng đèn trọng lượng khoảng 11,5 mg, hàm lượng thủy ngân khoảng 22-30%).

Ngoài ra, kho sản phẩm còn có bóng đèn tròn công suất thấp dùng sợi đốt vonfram (2.000.000 sản phẩm), nguyên liệu và một số loại hóa chất độc hại.

Đáng chú ý là ngày 30/8, Công ty Rạng Đông đã có văn bản số 3282 gửi UBND quận Thanh Xuân thông tin về thiệt hại, ô nhiễm môi trường.

Cụ thể, văn bản nêu rõ việc các vật tư, nguyên liệu chính được sử dụng để sản xuất bóng đèn huỳnh quang, CFL, đèn tròn gồm bầu đèn CFL làm bằng nhựa PC, đạt chứng chỉ UL, đảm bảo an toàn sức khỏe con người kể cả khi cháy.

"Vỏ bóng đèn các loại làm bằng thủy tinh không chì (không có các hàm lượng kim loại nặng), đầu đèn làm bằng nhôm với công nghệ hàn dập không sử dụng thiếc hàn, dây tóc bằng vonfram, các khí thải không ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Ngoài ra, công ty đã nghiên cứu sử dụng loại Amalgan thay thế cho thủy ngân lỏng trước đây và đưa vào sản xuất từ năm 2016", văn bản của Rạng Đông nêu.

Đáng chú ý, ngày 6/9, Tổng cục Môi trường đã cung cấp thông tin về vụ cháy ở Rạng Đông trong đó có nêu việc đơn vị này vẫn sử dụng thủy ngân lỏng.

"Theo báo cáo ban đầu của Rạng Đông, từ năm 2016 Công ty chỉ sử dụng viên Amalgam (hỗn hống của Hg – Zn và Bismut) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên Amalgam trong kho chứa hóa chất tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kg.

Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường ngày 31/8/2019 cùng với quá trình đấu tranh với Lãnh đạo Rạng Đông, Công ty mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thuỷ ngân lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam) với khối lượng theo tính toán của các nhà khoa học là 30 mg/bóng", thông báo của Tổng cục nêu.

Quận Thanh Xuân cung cấp thông tin không chính xác

Sau khi vụ cháy ở Rạng Đông xảy ra, UBND phường Hạ Đình đã có văn bản khuyến cáo người dân.

Tuy nhiên, sau đó, quận Thanh Xuân thông báo về việc văn bản này bị thu hồi với lí do không đúng thẩm quyền và nội dung chưa đủ cơ sở.

Thêm nữa, ngày 30/8, quận có thông tin về kết quả kiểm tra môi trường nhanh sau vụ cháy. Trong đó nêu rõ việc theo thông tin ban đầu từ Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường thì các chỉ số như thủy ngân, chì... đo bằng máy test nhanh thì đều trong ngưỡng cho phép, an toàn.

Tuy nhiên, ngay sau khi quận Thanh Xuân đưa ra thông tin trên, đại diện Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường cho biết đơn vị này chưa thể có kết quả ngay vì cần phân tích cụ thể.

Quan trắc "lệch pha" giữa Bộ và Sở

Ngày 31/8, sau vụ cháy ở Rạng Đông, Sở TN&MT Hà Nội có báo cáo nhanh gửi UBND TP Hà Nội.

Cụ thể, kết quả test nhanh thông số thủy ngân tại 5 vị trí (mẫu đất tại vườn hoa nhà máy, mẫu đất tại rìa vườn hoa trung tâm, mẫu đất tại gốc cây sát đường nội bộ và 2 mẫu tro tại khu vực có đám cháy) cho thấy nồng độ thủy ngân tại các vị trí trên đều bằng 0µg/m3 (microgam/mét khối).

Tuy nhiên, Bộ TN&MT đưa ra con số khác hoàn toàn. Đơn cử, có 1/12 mẫu nước mặt hàm lượng thủy ngân vượt QCVN 08-MT:2015 về chất lượng nước mặt là 1,3 lần tại điểm quan trắc trên sông Tô Lịch (cách cống xả gom nước thải của công ty tại ngõ 320 Khương Đình 1,5km).

So sánh với tiêu chuẩn khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) mà Việt Nam là thành viên cũng cho kết quả tương tự vượt 1,3 lần đối với hàm lượng thủy ngân có ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

Đáng chú ý, Sở TN&MT Hà Nội lí giải việc kết quả quan trắc khác nhau là do thời điểm lấy mẫu khác nhau.

Để xử lí và kiểm soát tốt vấn đề môi trường sau sự cố cháy nổ, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người dân, Bộ TN&MT đã đề nghị Rạng Đông khẩn trương thực hiện các biện pháp cô lập khu vực bị cháy, che chắn bằng mái tôn, phủ bạt tại khu vực bị cháy để tránh nước mưa và không để hơi thủy ngân tiếp tục phát tán ra môi trường.

Đối với chất tàn dư sau vụ cháy, tiến hành thu gom, lưu giữ tạm thời trong các container để tiến hành xử lý theo qui định; phối hợp với các đơn vị có năng lực (như Bộ Tư lệnh Hóa học, Bộ Quốc phòng) để tiến hành tẩy độc khu vực bị cháy bằng bột lưu huỳnh, sau đó bê tông hóa đối với chất thải nguy hại.

Tiếp tục thống kê chính xác số lượng hàng hoá, nguyên liệu vật liệu sử dụng đã bị cháy, đặc biệt là việc sử dụng thủy ngân lỏng để sản xuất bóng đèn huỳnh quang, báo cáo các cơ quan chức năng để tính toán chính xác lượng thủy ngân phát tán ra môi trường. Tổ chức kiểm tra sức khỏe cho cán bộ, công nhân và người lao động của công ty.