Tham vọng chiếm lĩnh thị trường nước sạch của Aqua One

Nhà máy nước mặt Sông Hậu - dự án đầu tay của Aqua One trong lĩnh vực nước sạch.

"Shark" Liên thời hậu AAA

Sau khi bán lại Bảo hiểm AAA cho Tập đoàn IAG của Úc năm 2013, vợ chồng doanh nhân Đỗ Thị Kim Liên - Lê Toàn thành lập Tập đoàn Aqua One, bung mình mạnh mẽ, kinh doanh đa ngành nghề trong nhiều lĩnh vực; như Bảo hiểm Viễn Đông (VASS), dự án cảng biển 10.000 tỉ đồng tại Vũng Tàu, bộ đôi dự án BOT Quốc lộ 14 - BOT Quốc lộ 22&22B với tổng mức đầu tư hơn 4.000 tỉ đồng.

Những dự án trên từng được giới thiệu chi tiết tại website của Aqua One (Aquaone.vn), song nay đã được gỡ bỏ toàn bộ. Dòng mô tả đơn giản lúc này chỉ còn vỏn vẹn: "Là công ty cổ phần, với cổ đông là các nhà đầu tư chuyên nghiệp trong lĩnh vực nhà máy xử lí nước sạch và cung cấp nước sạch".

Dù vậy, lời giới thiệu có phần khiêm tốn này chưa phản ánh được hết tham vọng thực sự của Aqua One Group trong mảng nước sạch.

Aqua One bén duyên với ngành nước vào đầu năm 2015, khi đề xuất xây dựng Nhà máy nước Sông Hậu tại huyện Châu Thành, Hậu Giang với công suất ban đầu 100.000 m3/ngđ, cung cấp nước cho Khu đô thị công nghiệp Sông Hậu và các khu dân cư lân cận.

Cùng trong năm 2015, Aqua One tham gia vào đợt cổ phần hoá và trở thành cổ đông chiến lược, nắm 35% một doanh nghiệp nhà nước là Công ty Cấp thoát nước Phú Yên - đơn vị cung cấp nước sạch cho TP Tuy Hoà, Thị xã Sông Cầu, Phú Yên 6 thị trấn và 3 khu công nghiệp trên địa bàn.

Đầu năm 2016, Aqua One "tiến quân" ra thị trường phía Bắc, khi được chỉ định đầu tư Nhà máy nước mặt Sông Đuống tại Hà Nội có công suất 300.000 m3/ngđ, đã khánh thành vào đầu tháng 9/2019. Hiện nay, tập đoàn của "Shark" Liên đang triển khai dự án Nhà máy nước mặt Xuân Mai tại Kỳ Sơn, Hoà Bình.

Lĩnh vực nước sạch đang thu hút sự chú ý của giới đầu tư trong nhiều năm trở lại. Một số cái tên nổi bật như REE Corp hay Gelex Group, song chiến lược phát triển chưa thực sự rõ ràng. Trong khi REE thiên về đầu tư tài chính, thì Gelex Group của Chủ tịch Nguyễn Văn Tuấn cũng mới chỉ dừng lại ở thương vụ M&A Nhà máy nước sạch Sông Đà.

Sự nổi lên nhanh chóng của Aqua One có phần tương đồng với Ngành nước DNP - một nhà đầu tư cũng đang có tham vọng rất lớn trong lĩnh vực cấp nước, với cả hai cột trụ là xây dựng nhà máy mới và M&A doanh nghiệp nhà nước. Điểm khác biệt chính là quy mô đầu tư của Aqua One vượt xa Ngành nước DNP, với bộ ba nhà máy "siêu to khổng lồ" đã và đang triển khai.

Tham vọng của Aqua One

Dự án nước mặt Sông Hậu đã thông tuyến vào cuối năm 2016, với công suất 100.000 m3/ngđ, dự kiến sẽ mở rộng lên 600.000 m3/ngđ.

Ở dự án nước mặt Sông Đuống, Theo Quyết định 499/QĐ-TTg năm 2013 của Thủ tướng về Quy hoạch cấp nước Hà Nội, Nhà máy sẽ có công suất 600.000 m3/ngđ đến năm 2030, trong đó phần cấp cho Hà Nội là 475.000 m3/ngđ.

Giai đoạn 1 của dự án với công suất 300.000 m3/ngđ đã hoàn thành vào tháng 9/2019. Tuy nhiên, website của Aqua One hé lộ công suất của dự án sẽ lên tới 900.000 m3/ngđ vào năm 2030 và 1.200.000 m3/ngđ sau năm 2030, tức là cao hơn nhiều quy hoạch được phê duyệt.

Tương tự, như Nhadautu.vn đã đề cập, Nhà máy nước mặt Xuân Mai - Hoà Bình không có trong Quyết định 499 của Thủ tướng, song đang được Aqua One triển khai với công suất phát nước giai đoạn 1 (2023) là 300.000 m3/ngđ, 600.000 m3/ngđ năm 2030 và cao nhất 900.000 m3/ngđ sau năm 2030.

Như vậy, riêng tại Hà Nội, hai nhà máy của Aqua One sẽ cung cấp khoảng 1.500.000 m3/ngđ vào năm 2030 và 2.100.000 m3/ngđ giai đoạn sau đó.

Theo Quy hoạch cấp nước Hà Nội (Quyết định 499), tổng nhu cầu nước sạch Hà Nội vào năm 2030 bình quân là 1.939.000 m3/ngđ và cao nhất là 2.359.000 m3/ngđ. Nguồn cấp nước là 2.738.000 m3/ngđ, đến từ 21 nhà máy nước ngầm chiếm 22,3% và 3 nhà máy nước mặt cung cấp 77,7% còn lại, tương đương 2.125.000 m3/ngđ, gồm Nhà máy nước Sông Đà (1.200.000 m3/ngđ), Nhà máy nước Sông Hồng (450.000 m3/ngđ) và Nhà máy nước Sông Đuống (phần cấp cho Hà Nội là 475.000 m3/ngđ).

Cặp đôi nhà máy của "Shark" Liên khi đó sẽ chiếm tới 70,6% tổng công suất cấp nước của các nhà máy nước mặt ở Hà Nội, trong khi Nhà máy nước Sông Đà và Nhà máy nước Sông Hồng co về còn 29,4%, dù theo quy hoạch phải là 77,6%.

Việc gia tăng công suất của Nhà máy nước Sông Đuống và xây mới Nhà máy nước Xuân Mai nhiều khả năng được Aqua One triển khai trên cơ sở tin tưởng rằng các dự án này sẽ được bổ sung vào Quy hoạch cấp nước điều chỉnh (sẽ  trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt).

Có thêm các nhà máy nước mặt là cần thiết, nhằm gia tăng mức độ cạnh tranh ở thị trường về bản chất vẫn là độc quyền này. Tuy nhiên việc cấp phép cần cân nhắc kĩ để tránh cung vượt xa cầu, lãng phí nguồn lực xã hội. 

Như tại Nhà máy nước Sông Đuống, nhà đầu tư đã vay tới 4.000 tỉ đồng, tương đương 80% tổng mức đầu tư, dẫn tới người dân phải chịu 20% lãi vay trên mỗi m3 nước. Ngoài ra, nếu không rót vào các dự án không quá cần thiết, hàng nghìn tỉ đồng tín dụng có thể được điều hướng sang các lĩnh vực khác được khuyến khích phát triển như nông nghiệp hay công nghệ cao. Đây là bài toán cần có lời giải thấu đáo nhất với lãnh đạo Hà Nội.

Trong "cuộc chơi" nước sạch của Aqua One, cặp đôi nhà băng luôn song hành cùng tập đoàn này với dòng vốn tính bằng đơn vị nghìn tỉ là Vietinbank và Indovina Bank. Mà nên nhớ, Indovina Bank là liên doanh do Vietinbank nắm 50% vốn.

Không chỉ ở các dự án nước sạch, Indovina còn là "bệ đỡ" tài chính cho Aqua One trong một "sân chơi" mới - lĩnh vực dược phẩm, sẽ được Nha2dautu.vn đề cập cụ thể trong bài viết tới đây.