Bệnh nhân tăng huyết áp có nguy cơ mắc Covid-19 cao hơn

Các nhà khoa học đã đưa ra nhiều giả thuyết khác nhau, thậm chí đã có những cuộc tranh luận gay gắt về tác động của thuốc huyết áp được kê đơn rộng rãi.

Thuốc huyết áp làm tình trạng bệnh của người nhiễm Covid-19 trầm trọng thêm?

Từ ngày 8/4, một báo cáo khẩn cấp của Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), cho biết có tới 72% bệnh nhân mắc Covid-19 nhập viện có độ tuổi từ 65 tuổi trở lên bị tăng huyết áp.

Các loại thuốc chống huyết áp này được gọi là thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACEI) và thuốc ức chế thụ thể angiotensin (ARB), các loại khác bao gồm Vasotec, Valsartan, Irbesartan, cũng như các phiên bản chung của chúng. Trong một cuộc phỏng vấn gần đây với một tạp chí y khoa, Anthony Fauci - chuyên gia về bệnh truyền nhiễm hàng đầu của chính phủ Mỹ - đã trích dẫn một báo cáo, cho thấy tỉ lệ người bị tăng huyết áp khá là cao. Số liệu này tương tự như những bệnh nhân mắc Covid-19 đã chết ở Italy, và đưa ra danh sách các loại thuốc có thể hoạt động như một chất xúc tác cho virus.

Tiến sĩ Caleb Alexander, đồng Giám đốc Trung tâm Johns Hopkins về tính An toàn và Hiệu quả của Thuốc ở Baltimore, cho biết: "Hiện có hàng triệu người Mỹ sử dụng thuốc ức chế men chuyển angiotensin hoặc AR hàng ngày". 

Theo CDC, ước tính có 100 triệu cư dân Mỹ bị mắc chứng huyết áp cao, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và suy thận. Khoảng 4/5 trong số họ cần dùng thuốc theo toa để kiểm soát bệnh. Thuốc ức chế men chuyển và ARB được kê đơn rộng rãi cho bệnh nhân suy tim sung huyết, tiểu đường hoặc bệnh thận. Các loại thuốc chiếm hàng tỉ đô la về doanh số thuốc theo toa trên toàn thế giới.

Việc không có câu trả lời rõ ràng về tác dụng của thuốc đối với bệnh nhân Covid-19 đã làm dấy lên những lời đồn đoán trong các bài xã luận đăng trên các trang web của tạp chí y khoa và những nơi mà các nhà khoa học chia sẻ bản thảo nghiên cứu trước khi xuất bản.

Nhiều bệnh nhân tỏ vẻ lo lắng khi biết rằng loại thuốc mình đang sử dụng lại khiến bệnh tình ngày một trầm trọng hơn. 

Doris Kertzner, 88 tuổi, ở Redding, Connecticut, cho biết bà đã cẩn thận tuân theo các hướng dẫn của chuyên gia về phòng ngừa bệnh nhiễm trùng, và giữ khoảng cách với những người khác trong cộng đồng hưu trí của mình. Tuy nhiên vào lúc này, bà lại có thêm một lo lắng mới, đó là có nên hay không ngừng sử dụng losartan, một loại ARB.

Hiểu rõ nỗi bận tâm của bệnh nhân, bác sĩ Carlos M. Ferrario, một nhà nghiên cứu tại Đại học Y khoa Wake Forest, và là đồng tác giả của các nghiên cứu được trích dẫn rộng rãi về thuốc ức chế men chuyển, cho biết: "Có rất nhiều ảo tưởng và suy đoán với rất ít thông tin cơ bản, có sức thuyết phục".

Viện Y tế Quốc gia Mỹ đã đưa ra lời kêu gọi để đưa ra đề xuất cho các nghiên cứu về vấn đề này. Một nhóm các nhà nghiên cứu độc lập đã đưa ra một nghiên cứu toàn cầu để phân tích hồ sơ y tế của hàng ngàn bệnh nhân mắc Covid-19 ở Mỹ, châu Âu và châu Á. Dự án đó là một phần của chương trình Theo dõi Dữ liệu và Tin học Y tế, một nền tảng nghiên cứu nguồn mở cho phép thực hiện các nghiên cứu quy mô lớn.

Tiến sĩ Marc Suchard, một nhà sinh học tại Đại học California, Los Angeles, người đứng đầu cuộc nghiên cứu, nói rằng chương trình nhằm mục đích xác định xem các loại thuốc có khiến cho bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng hơn, hay ngược lại giúp chống lại virus hay không.

Có nhiều mục tiêu hơn cho virus tấn công

Có bằng chứng cho thấy các loại thuốc có thể làm tăng sự hiện diện của một loại enzyme có tên là ACE2, tạo ra các hormone làm giảm huyết áp bằng cách mở rộng các mạch máu. Đây thường là một điều tốt. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy rằng virus corona cũng nhắm tới ACE2, và phát triển các gai để có thể bám lên enzyme xâm nhập vào các tế bào. 

Vì vậy, nhiều enzyme đã trở thành mục tiêu của virus, có khả năng làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc làm cho căn bệnh nghiêm trọng hơn.

Tuy nhiên, bằng chứng khác cho thấy sự can thiệp của ACE với ACE2 có thể dẫn đến nồng độ hormone gây viêm cao hơn, dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp tính, tích tụ chất lỏng gây nguy hiểm trong phổi. Trong trường hợp đó, ARB có thể có lợi, vì chúng ngăn chặn một số tác dụng gây tổn thương nội tiết tố.

Novartis International AG và Sanofi SA là một trong những nhà sản xuất thuốc lớn, bán thuốc ức chế men chuyển và ARB. Người phát ngôn của Sanofi, Nicolas Kressmann, nói rằng bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ, về việc có nên tiếp tục sử dụng thuốc hay không.

Phát ngôn viên của Novartis, Eric Althoff, cho biết công ty không đưa ra bất kì hướng dẫn nào cho các bác sĩ lâm sàng hoặc bệnh nhân, và trì hoãn việc nghiên cứu vấn đề này.

Các nhà nghiên cứu và bác sĩ đều đồng ý rằng, những người bị tăng huyết áp hoặc suy tim nặng nên tiếp tục dùng thuốc, bởi những nguy cơ khi ngừng thuốc khá cao. Về việc tư vấn cho các bệnh nhân có tình trạng bệnh nhẹ hơn khi dùng thuốc, các chuyên gia vẫn đang tranh luận, và chưa tìm được hướng đi chung.

Trung tâm y tế dựa trên bằng chứng tại Đại học Oxford ở Anh, đã khuyến nghị các bác sĩ lâm sàng nên khuyên các bệnh nhân bị tăng huyết áp nhẹ ngừng sử dụng thuốc nếu họ thuộc nhóm nguy cơ cao, chẳng hạn như nhân viên y tế - và thay thế bằng thuốc hạ huyết áp khác.

Tạp chí Y học New England (NEJM) đã có kết quả nghiên cứu ngược lại, nêu ra các loại thuốc tiềm năng trong việc chống lại Covid-19, và khuyến cáo bệnh nhân tiếp tục dùng thuốc cho đến khi biết thêm thông tin về những rủi ro. Một số nhà khoa học đồng tác giả đã thực hiện nghiên cứu sâu rộng, được ngành công nghiệp hỗ trợ nghiên cứu về thuốc hạ huyết áp.