Người đồng tính Brunei đào tẩu vì sợ bị ném đá đến chết

Nhà thờ Hồi giáo Sultan Omar Ali Saifuddin ở thủ đô Bandar Seri Begawan của Brunei. Ảnh: AFP.

Theo bộ luật sửa đổi có hiệu lực từ ngày 3/4, Brunei cho phép ném đá đến chết người ngoại tình, người đồng tính, chặt tay người bị kết tội trộm cắp nếu vi phạm lần đầu. Bộ luật này chỉ áp dụng với cộng đồng người Hồi giáo ở Brunei.

Khi vương quốc bé nhỏ, giàu tài nguyên dầu mỏ lần đầu công bố sẽ áp dụng luật Hồi giáo Sharia hà khắc vào năm 2013, bao gồm tử hình bằng cách ném đá đến chết người đồng tính, nhiều người trong cộng đồng LGBT (người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới) đã tính đến chuyện bỏ trốn khỏi đất nước. Tuy nhiên, một số người vẫn ở lại với hy vọng luật mới sẽ không bao giờ được thông qua.

"Thật sự đáng sợ", Khairul, một người đồng tính nam Brunei, nói với CNN qua điện thoại. Anh và những người được phỏng vấn đã yêu cầu giấu tên thật vì lo sợ cho an toàn của bản thân và gia đình.

"Tôi nghĩ luật đó sẽ không được chấp thuận. Tôi nghĩ tôi sẽ bị gia đình ruồng bỏ, bị đưa đi giảng giải giáo lý để thay đổi bản thân", Khairul nói. "Nhưng nó tệ hơn tôi nghĩ vì hình phạt tử hình bằng cách ném đá đến chết. Nếu điều đó trở thành sự thật, tôi có thể chỉ còn cách phải bỏ đi. Luật này thật vô nhân đạo, một hình phạt tàn bạo. Đó không phải điều mà một người phải gánh chịu chỉ vì họ là người đồng tính".

Người phụ nữ chuyển giới Zain trốn khỏi Brunei vào cuối năm 2018 và bây giờ đang xin tị nạn ở Canada. "Tôi muốn sống một cuộc đời theo cách của chính mình, theo đúng nghĩa là một người phụ nữ. Tôi muốn sống cuộc sống không có trào lưu chính thống tôn giáo, chủ nghĩa bảo thủ nên tôi đã rời đất nước", Zain nói. "Theo luật Sharia, tôi sẽ bị phạt và ngồi tù."

Zain nói rằng với hiểu biết về luật Sharia, cô càng lo ngại về những điều sắp đến. "Tôi sống trong nỗi sợ hãi từ năm 2013. Tôi đã được học ở trường tôn giáo nên tôi biết rõ luật hơn những người bạn không theo tôn giáo của tôi. Tôi rất lo sợ khi luật Sharia được áp dụng", Zain cho hay.

Theo Zain, không chỉ cộng đồng LGBT bị đe dọa bởi luật này. "Mọi người đều bị ảnh hưởng. Đó sẽ là một cuộc sống khủng khiếp ngay cả khi bạn không phải LGBT, đặc biệt phụ nữ sẽ chịu tổn thất lớn", Zain cho biết.

Zain đang khuyến khích những người khác rời khỏi đất nước. "Tôi chỉ muốn những người bạn LGBT của tôi được an toàn và nếu có thể hãy rời khỏi Brunei", Zain nói. "Đó không phải nơi tốt đẹp cho tự do và nhân quyền của bạn. Đó là một lối sống khủng khiếp".

Brunei, quốc gia có khoảng 450.000 người sinh sống trên đảo Borneo, gần với các quốc gia Hồi giáo ôn hòa hơn là Indonesia và Malaysia. So với các nước láng giềng, Brunei ngày càng gia tăng sự bảo thủ trong những năm gần đây, bao gồm cấm bán rượu.

Bộ luật hình sự mới do Quốc vương kiêm Thủ tướng Brunei Hassanal Bolkiah ban hành. Trong thông báo về sự thay đổi luật hình sự, trang web của chính phủ dẫn lời Quốc vương nói rằng chính phủ của ông "không mong người khác chấp nhận hay đồng tình nhưng họ cần tôn trọng quốc gia theo cách mà quốc gia đã tôn trọng họ".

Shahiran S. Shahrani trốn khỏi Brunei vào tháng 10 năm ngoái khi đang chờ bị xét xử vì đăng bài phê phán về chính phủ trên Facebook. Shahrani hiện sống ở thành phố Vancouver, tỉnh bang British Columbia của Canada. Chỉ khi tới Canada anh mới có thể công khai mình là người đồng tính. "Tôi không bao giờ để lộ với gia đình. Tôi luôn luôn che giấu, sống trong nỗi sợ hãi rằng mọi người sẽ biết", Shahrani nói.

Dù ở nước ngoài, Shahrani đang theo dõi diễn biến của việc áp dụng bộ luật mới tại Brunei mà anh mô tả là "khủng khiếp". "Tôi chưa bao giờ nghĩ mọi việc đi xa đến thế này. Từ khi còn nhỏ, tôi đã biết Brunei luôn muốn thực thi luật Sharia, nhưng tôi không thể tưởng tượng được việc sống theo luật Sharia. Dù không có luật này, việc là người đồng tính ở Brunei cũng đã rất khó khăn".

Chính phủ và các nhà hoạt động trên khắp thế giới đang kêu gọi Brunei đảo ngược quyết định. "Tôi kêu gọi chính phủ Brunei ngăn việc áp dụng bộ luật hình sự hà khắc. Bộ luật này sẽ đánh dấu sự thất bại trầm trọng trong việc bảo vệ nhân quyền cho người dân Brunei nếu được thực thi", Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc Michelle Bachelet hôm 1/4 cho biết.

ASEAN SOGIE Caucus, một liên hiệp về quyền cho cộng đồng LGBT ở châu Á, cũng kêu gọi Brunei "tạm dừng" áp dụng luật mới, nói thêm rằng điều đó có thể khiến cộng đồng này dễ bị quấy rối, đe dọa và bị những người thực thi pháp luật giám sát.

Tuần trước, nam diễn viên Mỹ George Clooney kêu gọi tẩy chay 9 khách sạn hạng sang trên khắp thế giới của Brunei Investment Agency, một công ty thuộc sở hữu của chính phủ. Ca sĩ nổi tiếng Elton John ủng hộ lời kêu gọi này, nói rằng "phân biệt đối xử trên cơ sở giới tính là sai lầm và không có chỗ đứng trong bất kỳ xã hội nào".

Bất chấp áp lực quốc tế, văn phòng Thủ tướng Brunei quyết bảo vệ luật mới. "Brunei là một quốc gia Hồi giáo có chủ quyền, hoàn toàn độc lập và thực thi luật pháp riêng như tất cả các quốc gia độc lập khác", tuyên bố của văn phòng Thủ tướng nêu.

Quốc vương Brunei Hassanal Bolkiah và Hoàng hậu Saleha trong lễ kỷ niệm 50 năm trị vì của ông tại Bandar Seri Begawan tháng 10/2017. Ảnh: AFP.

Matthew Woolfe, người sáng lập tổ chức nhân quyền The Brunei Project, nói rằng lý do áp dụng luật mới không được công bố, nhưng nhiều khả năng xuất phát từ kinh tế. "Tại Brunei, nền kinh tế đang bắt đầu suy giảm và đã suy giảm trong một thời gian, vì vậy đây có thể là một cách để tăng cường hơn nữa quyền lực của chính phủ," ông nói.

Theo Woolfe, động thái này có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế đang chững lại, nhưng sẽ là một phần trong chiến lược chuyển hướng khỏi các nước phương Tây sang thế giới Hồi giáo để thu hút đầu tư và du khách.

Ở Canada, những người lưu vong như Shahrani và Zain đang nhanh chóng ổn định cuộc sống mới và công khai giới tính của họ. Zain nói rằng cô "luôn bức bối" khi còn ở Brunei vì bị bao quanh bởi những người bảo thủ tôn giáo, nhưng bây giờ mọi thứ đã khác.

"Thực sự rất mới mẻ. Tôi mới sống ở đây 3-4 tháng nhưng đó là thời gian hạnh phúc trong đời tôi. Ở Brunei, tôi sợ hãi chính con người thật của mình, nhưng sợ hãi không tồn tại ở đây", Zain nói.

Shahrani nói rằng Vancouver đã khai sáng cho người từng phải che giấu giới tính như anh. "Vancouver rất, rất khác với các thành phố phương Tây mà tôi từng đến", Shahrani nói. "Những người đồng tính nam nắm tay nhau trong siêu thị, họ hôn nhau, và điều đó chẳng sao cả. Đó là lý do họ không cần những quán bar cho người đồng tính, tất cả các quán bar đều dành cho người đồng tính. Thật tuyệt".

Shahrani hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho những người Brunei đang nghĩ về việc rời đi. "Nếu bạn cảm thấy bạn đang gặp nguy hiểm, tôi đã làm được, bạn cũng có thể," anh nói. "Tôi không nghĩ Brunei có thể thay đổi sớm và tôi không muốn họ cứ trông chờ điều đó xảy ra. Tôi không muốn những người bạn phải chết ở đất nước của chúng tôi".