Niêm mạc ruột trẻ sơ sinh cần được ‘tráng ruột’ để làm gì?

Ăn gì thì sữa mẹ đủ chất?

Hầu hết các hệ thống cơ thể của bé chưa hoàn chỉnh khi được sinh ra, và cần tiếp tục được hoàn thiện và được bảo vệ trong suốt quá trình các hệ thống cần được hoàn thiện nữa, để bé sống khoẻ mạnh trong môi trường ngoài bào thai. Chỉ sữa mẹ mới thực hiện được 2 chức năng bảo vệ và hoàn thiện này.

Chức năng hoàn thiện niêm mạc ruột của sữa mẹ - chỉ có trong sữa mẹ (Ảnh: Sharecare)

Chức năng hoàn thiện niêm mạc ruột của sữa mẹ - chỉ có trong sữa mẹ

Niêm mạc ruột của trẻ sơ sinh không hoàn chỉnh, nghĩa là các lông ruột chưa hoàn toàn phát triển, đặc biệt là chưa được bao bọc dày đặc bởi các lông cực nhỏ.

Do đó, việc hấp thụ các chất vào cơ thể bé, chưa được kiểm soát và chọn lọc. Hệ lông micro-villi cực nhỏ. Hệ lông villi này cần một số yếu tố có trong sữa mẹ và cần thời gian để phát triển hoàn thiện, trước khi có thể tiếp nhận và xử lý dinh dưỡng thật sự qua đường ruột, cũng như có thể ứng phó với các loại khuẩn lạ và mầm bệnh trong môi trường.

Khuẩn từ bố mẹ (đặc biệt là từ mẹ) là thân thiện với bé, và trong sữa mẹ có các kháng thể để kháng toàn bộ các khuẩn này, nên người ta còn gọi sữa non đầu tiên vào bụng bé là "mũi tiêm phòng/ chích ngừa".

Những em bé không được bú mẹ trong vài ngày đầu đời nhưng sau đó được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng vẫn có cơ hội tái tạo và phục hồi niêm mạc ruột. (Ảnh: Eumom)

Để hiểu thêm, bố mẹ cần hiểu căn bản về một số thành phần chủ yếu giúp phát triển niêm mạc ruột sau:

- EGF (Epidemmal Growth Factor): Kích thích quá trình thiết lập và hoàn thiện của niêm mạc hệ tiêu hoá (và hệ hô hấp).

Kích thích sự phát triển của các lông ruột (villi) và lông cực nhỏ (micro-villi) giúp các điểm tiếp nhật dinh dưỡng (receptive site) ở niêm mạc ruột được che chắn (gut closure).

Khi ruột được che chắn, các chất độc hại, tế bào lạ, mầm bệnh, vi khuẩn có hại, thức ăn chưa phân huỷ đúng, men nấm có hại sẽ bị các lông cực nhỏ này cản lại, không hấp thụ vào cơ thể, mà sẽ được đẩy xuống ruột già vào phân để thải ra ngoài.

- TGF (Transforming Growth Factor): Kích thích sự phát triển của hệ tiêu hoá.

Chức năng bảo vệ chỉ có trong sữa mẹ

Sữa mẹ có các chức năng bảo vệ sau:

- Khả năng diệt khuẩn

- Chống virus

- Chống sưng tấy

- Chống viêm nhiễm

- Tạo dung môi cho các vi khuẩn có lợi phát triển trong ruột

- Hoàn chỉnh và tái tạo niêm mạc ruột bị tổn thương

Nhờ khả năng tái tạo niêm mạc ruột bị tổn thương này, nên những bé không có sữa mẹ trong vài ngày đầu đời, nhưng được bú mẹ hoàn toàn sau đó và trong suốt 6 tháng đầu, vẫn có cơ hội tái tạo và phục hồi niêm mạc ruột.

Sữa non là thực phẩm duy nhất bé cần trong 72 giờ đầu. (Ảnh: Youngparents)

Sữa non là thực phẩm duy nhất bé cần trong 72 giờ đầu

Với những thông tin nói trên, hẳn nhiều bố mẹ đã hiểu được vì sao 3 ngày đầu bé cần sữa non của mẹ: cô đặc các chất cần thiết cho 2 chức năng trên, theo kiểu nói nôm na là "tráng ruột bằng sữa mẹ" để các lông ruột và lông cực nhỏ có cơ hội phát triển tối đa, đạt đến trạng thái hoàn chỉnh, giúp bé có hệ tiêu hoá tối ưu ngay từ nhỏ.

Sữa non đặc hơn, lượng ít hơn, dinh dưỡng thấp hơn, thế nhưng lại phù hợp hoàn toàn với dung tích dạ dày của trẻ sơ sinh (5ml) và ưu tiên thời gian cho niêm mạc ruột được hoàn chỉnh.

Để con được bú mẹ hoàn toàn ngay từ sau khi sinh, những người làm bố làm mẹ cần nghiên cứu sớm và ứng dụng các kỹ năng nuôi con sữa mẹ từ trong thai kỳ. Những kiến thức về dung tích dạ dày của con, về cơ chế cơ thể sơ sinh sử dụng năng lượng dự trữ trong 72 giờ đầu và những kỹ năng chăm sóc bầu vú mẹ rất cần thiết để nuôi con sữa mẹ thành công.