Covid-19 lột trần gót chân Achilles của Apple

Bài viết là quan điểm của phóng viên Alex Webb, Bloomberg.

Nhiều năm nay, CEO Tim Cook của Apple đã rất nỗ lực để các nhà đầu tư từ bỏ suy nghĩ rằng họ chỉ đơn thuần là một “công ty iPhone”. Tuy nhiên, cảnh báo về tình hình kinh doanh do chính công ty phát đi mới đây chính là lời nhắc nhở phũ phàng: Apple vẫn rất phụ thuộc vào iPhone, bất chấp những nỗ lực nhằm thay đổi nhận thức của nhà đầu tư.

Cách Apple hứa hẹn với những nhà đầu tư

Trong vòng 6 năm từ 2012–2018, Apple luôn là công ty với giá trị vốn hóa số 1 trên thế giới. Tuy nhiên, tới cuối năm 2018, họ đã tụt hạng và giá trị cổ phiếu của họ có lúc chịu xếp sau Alphabet, công ty mẹ của Google hay Facebook.

Cụ thể, chỉ số giá cổ phiếu trên lợi nhuận mỗi cổ phiếu (P/E) của Apple lúc đó chỉ là 14, trong khi chỉ số của Google hay Facebook lần lượt là 20 và 24. P/E càng cao càng thể hiện nhà đầu tư đang đặt sự tin tưởng nhiều hơn vào cổ phiếu của công ty.

Lí do mà nhiều nhà đầu tư giảm sự tin tưởng với Apple là suy nghĩ lợi nhuận của Apple dựa quá nhiều vào iPhone. Cũng dễ hiểu, bởi nhiều năm nay iPhone vẫn luôn chiếm một nửa doanh thu của công ty, có lúc lên đến hơn 60%.

Để đạt được mục tiêu về doanh số cũng như lợi nhuận đề ra, Apple phải tìm mọi cách thuyết phục được người dùng của mình chi trung bình 800 USD để đổi iPhone mới trong vòng 2 năm. Nếu nỗ lực này thất bại, doanh thu của cả công ty sẽ bị ảnh hưởng.

Là công ty phần mềm, Google và Facebook rõ ràng có lợi nhuận gộp cao hơn nhiều. Hai ông lớn thống trị quảng cáo trên Internet, hoàn toàn có thể tin tưởng vào doanh thu đều đặn từ các doanh nghiệp.

Có thời điểm, Facebook biết rằng mỗi người dùng sẽ đem về khoảng 21 USD doanh thu quảng cáo cho họ trong một quý. Công ty của Mark Zuckerberg hoàn toàn không phải phụ thuộc vào bất kì việc bán sản phẩm nào để duy trì điều đó.

Đó là lí do Apple rất nỗ lực để thoát ra cái mác chỉ đơn thuần là một “công ty iPhone”. Năm 2019, doanh số iPhone chiếm 55% tổng doanh thu của hãng, giảm so với mức cao nhất là 65% năm 2015.

CEO Tim Cook cho biết một phần lí do giảm doanh số của iPhone đó là hãng cũng đã tập trung đầu tư vào các dịch vụ mới như Apple Music, TV+, Arcade... cũng như các thiết bị khác như AirPods hay Apple Watch.

Điều này đã giúp Apple bớt phụ thuộc vào iPhone, và nó cũng khiến cho các khách hàng sử dụng nhiều thiết bị của hãng hơn. Ví dụ, người dùng Apple Watch buộc phải kết nối với iPhone, điều này sẽ làm khách hàng sử dụng thêm một thiết bị của Apple thay vì một thiết bị chạy hệ điều hành Android.

Chưa thể thoát khỏi cái bóng của iPhone

Chính sách này đã phát huy hiệu quả. Cụ thể, chỉ số P/E của Apple hiện tại đã lên tới 23, cao hơn Facebook (21) và chỉ thấp hơn một chút so với Alphabet (24). Điều này cho thấy Apple đã thành công khi thuyết phục các nhà đầu tư rằng họ có thể duy trì doanh thu ổn định.

Tuy nhiên, do ảnh hưởng từ virus Covid-19 khiến lượng khách hàng khổng lồ tại Trung Quốc giảm đi, niềm tin mà các nhà đầu tư dành cho Apple có thể sẽ bị lung lay. Doanh số của Apple trong quý I/2020 nhiều khả năng sẽ thấp hơn mức kì vọng 63–67 tỉ USD. Trong các giao dịch ngoài giờ, giá trị cổ phiếu đã bị sụt giảm 4%.

Những phát biểu mới đây của CEO Tim Cook được cho là để trấn an nhà đầu tư. Trong một cuộc phỏng vấn trên CNBC, ông cho rằng các nhà máy iPhone sẽ sớm hoạt động lại bình thường.

"Tôi có cảm giác Trung Quốc đã kiểm soát được virus corona. Ý tôi là, nếu nhìn vào con số thì lượng người mắc giảm hàng ngày. Do đó, tôi cảm thấy rất lạc quan.

Nói về những nhà cung cấp, bạn cũng biết là Apple được tạo nên từ những linh kiện trên khắp thế giới. Chúng tôi có những linh kiện quan trọng từ Mỹ, từ Trung Quốc và nhiều nước khác. Nếu nói về những phần được làm tại Trung Quốc, chúng tôi đã mở lại nhiều nhà máy", CEO Apple chia sẻ.

Khi dịch bệnh được kiểm soát, nhu cầu mua sắm của khách hàng chắc chắn sẽ tăng trở lại. Nhưng điều này cũng nhắc nhở Apple rằng iPhone vẫn là nguồn thu nhập chính của họ. Nguồn thu này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều tác động khác nhau và không thể lường trước.