Covid-19 khiến hơn 10 triệu lao động Việt Nam bị giảm lương, mất việc

Hơn 10 triệu lao động Việt Nam bị giảm lương, mất việc vì Covid-19

Báo cáo nhanh của tổ chức Lao động quốc tế (ILO) tại Việt Nam vừa công bố, đại dịch Covid-19 sẽ tác động mạnh đến thị trường lao động cả nước. Đặc biệt, quy mô ảnh hưởng được dự báo sẽ rõ nét nhất trong quý II/2019.

ILO cho biết qua phân tích số liệu thống kê quốc gia trong quý I/2020, khủng hoảng Covid-19 chỉ tạo tác động nhỏ đối với thị trường lao động Việt Nam.

Tuy nhiên, sự tác động của dịch bệnh đến thị trường lao động sẽ rõ rệt hơn trong quý II/2020. ILO ước tính đến cuối quý, sinh kế của khoảng 4,6-10,3 triệu lao động Việt Nam có thể bị ảnh hưởng, do giảm số giờ làm, giảm lương, thậm chí là mất việc trong trường hợp xấu nhất.

Giải thích về điều này, tổ chức Lao động quốc tế tại Việt Nam cho rằng kinh nghiệm từ những cuộc khủng hoảng toàn cầu trước đây, cho thấy có độ trễ trong phản ứng của thị trường lao động với suy thoái kinh tế. 

Lí do là các doanh nghiệp luôn cố duy trì lực lượng lao động của mình lâu nhất có thể, bằng cách cắt giảm sản lượng cho đến khi không còn tiếp tục duy trì được nữa. 

Lao động ngành dịch vụ lưu trú, ăn uống bị ảnh hưởng nặng nề nhất

Các chuyên gia ILO cũng xây dựng 2 kịch bản tác động. 

Theo đó, với kịch bản có mức tác động lớn, sẽ có đến 3,8 triệu lao động trong lĩnh vực sản xuất, 2,6 triệu lao động trong lĩnh vực thương mại bán buôn và bán lẻ, sửa chữa xe gắn máy, xe máy và 1,4 triệu lao động làm các dịch vụ lưu trú và ăn uống bị ảnh hưởng.

Ở kịch bản có mức tác động thấp hơn, cũng trong các lĩnh vực đó, số lao động bị ảnh hưởng lần lượt là 1,8 triệu, 0,9 triệu và 0,9 triệu.

Ngoài ra, 18,9 triệu lao động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp được đánh giá có nguy cơ thấp, nhưng các phân ngành phục vụ xuất khẩu có thể sẽ phải đối diện nhiều thách thức.

Đáng chú ý, tổ chức Lao động quốc tế tại Việt Nam nhận định trong các lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch Covid-19, khu vực việc làm phi chính thức chiếm tỉ lệ lớn, đặc biệt là ngành dịch vụ lưu trú, ăn uống, với số lao động phi chính thức chiếm hơn 81%.

ILO cho rằng lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, là do không được tiếp cận các mạng lưới bảo trợ xã hội do Nhà nước chi trả. 

Lao động dễ bị tổn thương đặc biệt có nguy cơ phải đối diện rủi ro về kinh tế, vì họ phần đông làm các công việc phi chính thức với mức lương thấp, nhiều khả năng không có tiền tiết kiệm. Đồng thời, phụ nữ chiếm số đông trong hầu hết lĩnh vực phải chịu sự sụt giảm mạnh của các hoạt động kinh tế.

ILO: Việt Nam đã rất quyết liệt không để ai bị bỏ lại phía sau

ILO cho rằng đây là thời điểm quan trọng Việt Nam phải đảm bảo rằng phản ứng chính sách kinh tế - xã hội được xây dựng một cách bao trùm, dựa trên tham vấn 3 bên là Chính phủ, người sử dụng lao động và người lao động, và có thể tác động tới các đối tượng dễ bị tổn thương nhất trên thị trường lao động. 

Tổ chức Lao động quốc tế tại Việt Nam cho rằng công cuộc hồi phục bắt đầu được thực hiện, tạo cơ hội để Việt Nam thiết lập nền tảng cho con đường tăng trưởng toàn diện hơn.

Các chuyên gia ILO tin rằng mức độ tổn thất về sinh kế sẽ phụ thuộc vào diễn tiến của dịch bệnh, cũng như các biện pháp kiểm soát dịch do Chính phủ Việt Nam và các nước khác áp dụng.

Tuy nhiên, khó có thể dự đoán diễn biến của cú sốc do đại dịch Covid-19 gây ra nếu so sánh với các cuộc khủng hoảng khác trong quá khứ, do tính chất khủng hoảng chưa từng có tiền lệ. 

"Các quốc gia đều cảm thấy mình đang đứng trong một tình thế chưa bao giờ gặp phải, vừa áp dụng các cách tiếp cận khác nhau để kiểm soát dịch bệnh, vừa tự điều chỉnh dựa trên kinh nghiệm vốn có và kinh nghiệm học hỏi được từ các quốc gia khác", báo cáo của ILO cho biết.

Dù vậy, ILO đánh giá Việt Nam đã giải quyết quyết liệt, mạnh mẽ để vượt qua khủng hoảng y tế liên quan Covid-19, với mục tiêu bảo vệ tất cả người dân, không để ai bị bỏ lại phía sau. Cách tiếp cận đó cần phải được áp dụng để giải quyết những thách thức về kinh tế, xã hội và thị trường lao động.