Tết Thanh Minh 2025 ngày nào, tháng mấy, gồm phong tục gì?

Tết Thanh Minh là gì?

Tết Thanh Minh là một trong những ngày lễ truyền thống mang ý nghĩa tâm linh đặc biệt trong văn hóa của người Việt Nam và các quốc gia Á Đông khác. Chữ "Thanh Minh" (清明) trong tiếng Hán có nghĩa là "trời trong, sáng sủa", biểu thị cho tiết trời đẹp, khí hậu mát mẻ, thuận lợi để con người thực hiện các nghi lễ tâm linh cũng như những hoạt động ngoài trời.

Khác với những ngày lễ cố định trong năm, Tết Thanh Minh được tính dựa theo tiết khí, thường diễn ra vào khoảng đầu tháng Ba âm lịch, cụ thể là khoảng 15 ngày sau tiết Xuân Phân và kéo dài đến trước tiết Cốc Vũ. Đây là thời điểm chuyển giao giữa xuân và hạ, khi trời đất đang trong trạng thái trong lành, cây cối đâm chồi nảy lộc, hoa lá xanh tươi.

Vào dịp này, người Việt thường tổ chức các hoạt động như tảo mộ, sửa sang, quét dọn phần mộ của tổ tiên, ông bà để bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn với những người đã khuất. Không chỉ là dịp thể hiện sự tri ân, Thanh Minh còn là dịp để các thành viên gia đình sum vầy, đoàn tụ, cùng nhau ôn lại truyền thống tốt đẹp, giáo dục con cháu về lòng hiếu thảo, biết ơn và trách nhiệm với gia đình, dòng tộc.

Ngày nay, dù nhịp sống hiện đại có nhiều thay đổi, Tết Thanh Minh vẫn được gìn giữ và lưu truyền như một nét văn hóa tốt đẹp, thể hiện lòng hiếu kính sâu sắc, hướng con người về với nguồn cội, tổ tiên, góp phần củng cố thêm giá trị tình cảm gia đình, tinh thần đoàn kết và gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc.

Tết Thanh Minh 2025 ngày nào, tháng mấy

Theo âm lịch truyền thống, Tết Thanh Minh không cố định vào một ngày cụ thể nào, mà được tính theo tiết khí. Thông thường, Tết Thanh Minh rơi vào khoảng đầu tháng 3 âm lịch, thường cách ngày lập xuân khoảng 45 ngày, sau tiết Xuân Phân và trước tiết Cốc Vũ.

Năm 2025, theo dương lịch, Tết Thanh Minh sẽ rơi vào ngày thứ Sáu, ngày 4 tháng 4 năm 2025 dương lịch (tức ngày 7 tháng 3 âm lịch). Vào ngày này, các gia đình Việt thường thu xếp thời gian về quê, cùng nhau viếng mộ, thắp hương tổ tiên và thể hiện lòng thành kính của mình.

Nguồn gốc và ý nghĩa Tết Thanh Minh

Nguồn gốc của Tết Thanh Minh

Tết Thanh Minh có nguồn gốc từ văn hóa truyền thống của người Trung Quốc cổ đại và dần phổ biến sang Việt Nam cũng như các quốc gia Á Đông khác.

Theo lịch sử ghi lại, Tết Thanh Minh gắn liền với tích truyện vua Tấn Văn Công thời Xuân Thu. Để tưởng nhớ hiền sĩ Giới Tử Thôi – người có công lớn với đất nước nhưng không cầu danh lợi, vua đã đặt ra ngày Thanh Minh để tưởng nhớ và bày tỏ sự tri ân.

Theo thời gian, phong tục này được người dân nhiều vùng miền đón nhận và trở thành truyền thống tốt đẹp được duy trì đến tận ngày nay.

Ý nghĩa của Tết Thanh Minh

Tết Thanh Minh có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa tâm linh và tình cảm gia đình. Đây là dịp để con cháu báo hiếu, tưởng nhớ công lao dưỡng dục, sinh thành của tổ tiên, ông bà và cha mẹ.

Không chỉ vậy, đây còn là dịp quan trọng để các thế hệ trong gia đình quây quần, đoàn tụ bên nhau, cùng nhau ôn lại truyền thống tốt đẹp, nhắc nhở nhau sống nhân ái, hiếu thuận, góp phần vun đắp tình cảm gia đình và xây dựng xã hội hòa thuận, an vui.

Phong tục Tết Thanh Minh gồm những gì?

Tảo mộ, quét dọn mộ phần tổ tiên

Tảo mộ là phong tục nổi bật và quan trọng nhất trong dịp Tết Thanh Minh. Vào ngày này, cả gia đình sẽ tập trung ra nghĩa trang hoặc các khu mộ phần của tổ tiên để làm sạch, dọn dẹp cỏ dại, lau chùi bia mộ.

Những ngôi mộ sau thời gian dài chịu tác động của thời tiết, thường có dấu hiệu xuống cấp, cỏ mọc nhiều, nên việc tảo mộ vừa thể hiện lòng kính trọng, vừa giúp các thành viên trong gia đình thể hiện sự quan tâm, chăm sóc đối với nơi an nghỉ của ông bà tổ tiên.

Thắp hương, cúng lễ tại mộ phần

Sau khi hoàn tất việc dọn dẹp mộ, gia đình sẽ chuẩn bị lễ vật gồm hoa tươi, trái cây, bánh kẹo, rượu, trầu cau và thắp hương tưởng nhớ người đã khuất. Nghi thức này diễn ra trong không khí trang trọng, thành kính. Các thành viên trong gia đình sẽ đứng trước mộ tổ tiên để cầu khấn, mong ông bà phù hộ cho gia đình được bình an, gặp nhiều may mắn và sức khỏe trong cuộc sống.

Làm lễ cúng Thanh Minh tại nhà

Không chỉ thực hiện nghi lễ tại nghĩa trang, nhiều gia đình còn chuẩn bị thêm mâm cơm cúng tại nhà vào dịp Thanh Minh. Mâm cúng thường gồm các món ăn truyền thống như xôi, gà luộc, giò chả, bánh trái và hoa quả tươi. Lễ cúng tại nhà mang ý nghĩa mời ông bà, tổ tiên về thụ hưởng, đồng thời thể hiện sự chu đáo và tấm lòng hiếu kính của con cháu đối với người đã khuất.

Sum họp gia đình, giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ

Tết Thanh Minh còn là dịp đặc biệt để con cháu trong gia đình dù đi xa đến đâu cũng trở về đoàn tụ, gặp gỡ, cùng nhau ôn lại những kỷ niệm, câu chuyện của ông bà, tổ tiên. Các bậc cha mẹ, ông bà thường tận dụng cơ hội này để dạy dỗ, nhắc nhở thế hệ trẻ về truyền thống hiếu thảo, sự biết ơn và tinh thần đoàn kết, yêu thương lẫn nhau trong gia đình.

Đi chơi xuân, thưởng thức cảnh đẹp thiên nhiên

Thanh Minh rơi vào thời điểm đất trời mát mẻ, khí hậu trong lành, cây cối xanh tươi. Vì vậy, nhiều gia đình tận dụng khoảng thời gian này để cùng nhau ra ngoài du xuân, đi dã ngoại, tham quan các địa điểm văn hóa, di tích lịch sử, hòa mình vào thiên nhiên, thư giãn sau những ngày làm việc căng thẳng. Đây là hoạt động vừa gắn kết các thành viên, vừa giúp mọi người tận hưởng những phút giây thư thái, an vui.

Hình ảnh Tết Thanh Minh