Giá nguyên liệu tăng 2.900%, thị trường thiết bị y tế Trung Quốc hỗn loạn

Các nguyên liệu đầu vào đang lâm vào cảnh thiếu hụt, theo xác nhận của những người trong ngành, bao gồm vải không dệt và polypropylene (nhựa PP) - nguyên liệu quan trọng để sản xuất khẩu trang và áo choàng y tế, nitrile để sản xuất găng tay, cũng như linh kiện cho máy thở và nhiệt kế.

Theo South China Morning Post, một người đã phải hủy thỏa thuận cung cấp áo choàng y tế cho một chính phủ phương Tây, sau khi giá mỗi chiếc áo choàng tăng từ 80 cent lên thành hơn 3 USD trong vài tuần.

"Có được chiếc áo choàng dùng một lần ở Trung Quốc giờ đây là bất khả thi", người này nói. "Nguyên liệu tương tự được sử dụng trong sản xuất khẩu trang, và vì chúng rẻ hơn và dễ làm hơn nên các nhà máy chỉ sản xuất chúng".

Thị trường bùng nổ vì dịch

Một mặt, sự thiếu hụt là điều dễ hiểu. Trong tháng 3, Trung Quốc xuất khẩu gần 4 tỉ khẩu trang, 37,5 triệu áo choàng và áo cách li, 16.000 máy thở và gần 4 triệu bộ dụng cụ xét nghiệm virus corona, theo số liệu hải quan.

Việc gia tăng sản xuất đã khiến nguồn cung hóa chất và sản phẩm hóa dầu cần thiết để sản xuất vải trở nên thiếu hụt.

Song một số người tin rằng sự thiếu hụt này một phần là do những nỗ lực của Bắc Kinh, nhằm làm hạ nhiệt thị trường đang quá nóng và dẫn đến một loạt ồn ào truyền thông ở nước ngoài.

Các nước bao gồm Tây Ban Nha, Anh và Hà Lan đã nói khẩu trang và bộ dụng cụ xét nghiệm của Trung Quốc không đạt tiêu chuẩn để sử dụng, trong khi thị trường đang đầy rẫy những kẻ lừa đảo, và đầu cơ tung ra giấy chứng nhận và giấy phép xuất khẩu giả mạo.

Chỉ có các nhà sản xuất được phê duyệt mới có thể tiếp cận nguồn cung vải không dệt có chứng nhận, được sản xuất là các công ty lớn như Sinopec, công ty dầu khí nhà nước Trung Quốc, trong khi hầu hết các nhà sản xuất tư nhân đều tìm nguồn cung cấp riêng.

Ngày 24/2, Sinopec thiết lập 10 dây chuyền sản xuất vải không dệt, thêm 2 dây chuyền nữa vào ngày 6/3. Vào thời điểm đó, công ty đã sản xuất 18 tấn vải không dệt mỗi ngày, để làm ra 3,6 triệu khẩu trang N95 hoặc 18 triệu khẩu trang y tế đến giữa tháng 4.

David Sun, người mua bán khẩu trang và thiết bị bảo vệ cá nhân tại Nghĩa Ô, tỉnh Chiết Giang, cho biết "giá của vải không dệt trước khi đại dịch xảy ra là khoảng 20.000 nhân dân tệ (2.825 USD) một tấn".

"Bây giờ, nếu bạn có thư giới thiệu của chính phủ, giá ở mức gần 200.000 nhân dân tệ mỗi tấn (28.300 USD), nhưng nếu bạn không có, giá thị trường có thể lên đến 500.000 nhân dân tệ (70.700 USD) mỗi tấn", ông cho biết.

Một thương nhân khác cho biết ông đã được báo giá 600.000 nhân dân tệ cho một tấn vải không dệt - tăng 2.900% so với mức giá trước đó. Những người không thể tiếp cận nguồn cung từ chính phủ buộc phải trả số tiền được đẩy lên một cách lạm phát để mua nguyên liệu từ các nhà sản xuất và người bán độc lập.

Những người khác cho hay xe tải đậu bên ngoài các nhà máy sản xuất vải không dệt, chờ lấy loại nguyên liệu thô này với mục đích chính xác là đẩy giá.

Chủ một nhà máy sản xuất khẩu trang ở Phúc Kiến cho biết ông đã tiếp cận một nhà cung cấp đáng tin cậy, nhưng thấy giá dao động trong tình trạng thiếu hụt, không chỉ do nhu cầu quá cao mà còn do nhà cung cấp địa phương "tích trữ".

"Một số người bắt đầu tìm kiếm nguồn cung ở nước ngoài, từ những nơi như Ukraine, Nga... Nhiều người không có lựa chọn nào khác ngoài việc mua nguyên liệu thô đắt tiền hơn, nếu họ muốn tiếp tục sản xuất", ông nói.

"Để tiếp tục hoạt động, các nhà sản xuất chắc chắn sẽ phải tìm kiếm ở nước ngoài để có nhiều hơn một kênh cung cấp".

Giá nguyên liệu cao, chất lượng sản phẩm thấp

Một nhà sản xuất vải không dệt trong khu công nghiệp ở Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang, đã nói về sự biến động giá cả và tiêu chuẩn xuống cấp trong thị trường này, khi sự khan hiếm nguyên liệu dẫn đến việc hàng loạt sản phẩm không đạt tiêu chuẩn được tung ra thị trường.

"Vải này là nhu cầu hàng đầu, rất khan hiếm. Mỗi ngày lại có một mức giá khác nhau", đại diện nhà máy nói. "Cũng rất khó để mua vải chính hãng. Nếu bạn tìm được nhà cung cấp, tốt nhất bạn nên có tiền để trả trước và lấy nó, vì họ chỉ chấp nhận tiền mặt".

Một chuyên gia về nguồn cung tại Thượng Hải cho biết đã kiểm tra nhiều mẫu từ các lô hàng khẩu trang chuẩn bị xuất sang Anh và các nước châu Âu khác. Các loại khẩu trang này vốn phải có một lớp vải không dệt làm màng lọc, cần thiết để đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế tuyến đầu.

"Chất lượng rất tệ", anh nói. "Chúng được định giá thấp hơn giá thị trường, điều này đã làm dấy lên sự nghi ngờ của chúng tôi, vì vậy chúng tôi đã kiểm tra trong phòng thí nghiệm, và thấy rằng chúng không có lớp vải màng lọc cần thiết để chống giọt bắn. Điều này giải thích tại sao rất nhiều người bị bệnh".

Giới hữu trách ở Trung Quốc và nước ngoài đã trấn áp những kẻ đầu cơ trên thị trường, đưa ra các quy định mới cứng rắn hơn, trong đó yêu cầu hàng hóa phải được hải quan Trung Quốc kiểm tra trước khi xuất khẩu để đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế.

Song trong một thị trường bùng nổ như vậy, với nhu cầu gia tăng chóng mặt từ các quốc gia đang chiến đấu với đại dịch, và hàng chục nghìn công ty mới tham gia vào thị trường thiết bị bảo vệ cá nhân ở Trung Quốc, việc quản lí đang cho thấy sự khó khăn.

Trong một ví dụ, các quan chức hải quan ở Cincinnati, thuộc bang Ohio của Mỹ, đã thu giữ một lô hàng 2.000 khẩu trang 3M giả được vận chuyển từ Trung Quốc.

Do đó, các chính phủ nước ngoài đã chọn cách bỏ qua các trung gian ở khu vực tư nhân nhằm giảm thiểu rủi ro mua phải thiết bị y tế chất lượng kém và quá đắt.

Người ta tin rằng chính phủ Trung Quốc có kho dự trữ thiết bị bảo vệ cá nhân đáng kể để sẵn sàng cho các giao dịch giữa các nước với nhau.